Yeni Atlantis ve Kutadgu Bilig`de eudaimonizm

Abstract

Bu çalışmada 1580'li yıllarda yaşamış olan İngiliz devlet adamı Francis Bacon'un ütopyası olan Yeni Atlantis adlı eseri ile binli yılların başlarında yaşamış olan Türk düşünür ve devlet adamı Yusuf Has Hacib'in siyasetname niteliğindeki Kutadgu Bilig adlı eserinden hareketle her iki düşünürün eudaimonia kavramına bakış açıları karşılaştırılmıştır. Bir diğer ifade ile Yeni Atlantis ve Kutadgu Bilig'de eudaimonia kavramının izleri sürülmüştür. Eudaimonia kavramının mutluluk kelimesine karşılık geldiği göz önünde bulundurulursa her iki düşünürün mutluluk anlayışları ve mutluluğa ulaşma yöntemleri irdelenmiştir. Bireylerin ya da toplumların mutluluk algılarında benzerliklerin ve farklılıkların olabileceği gibi, onu arama ve elde etme biçimleri bakımından da benzerlikler ve farklılıklar oluşabilmektedir. Genellikle bu benzerlik ve farklılıklar zaman, inanç, kültür ve yönetim biçimlerinin farklılıkları ile ilintilidir. Nitekim çalışmamız için seçtiğimiz bu iki eser, saymış olduğumuz bu dört kavram açısından birbirleri ile farklılık arz etmektedir. İnsanın var olduğundan beri aradığı mükemmel iyi nedir? Bu soru Antik Yunan'dan bu yana `eudaimonizm` diye isimlendirilen felsefenin bir konusu olmuştur. Çalışmamızın da ana başlığı olan bu kavramı inceledikten sonra her iki eserin önerdiği mutlak iyinin ne olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Ardından her iki eserin de yazıldığı zaman, toplum, kültür ve inaç farklılıkları göz önünde bulundurularak onların savunduğu mutlak iyinin benzerlikleri ve farklılıklarını kapsamlı bir şekilde analiz edilmiştir. Sonuç olarak ise, Yeni Atlantis ve Kutadgu Bilig'de Eudaimonizm düşüncesi karşılaştırılarak en yüksek iyinin ne olduğu problemine verilen cevapların belirlenmesi amaçlanmıştır. Her iki eserden hareketle evrensel ahlakın temel kavram ve problemlere bakış açılarının benzerlikleri ve farklılıkları incelenmiştir. Ayrıca bu eserlerin eudaimoniaya ulaşabilme yolundaki normları çağ, din, kültür ve yönetim biçimi farklılıkları göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ahlak, Eudaimonizm, Mutluluk, Kutadgu Bilig, Yeni Atlantis, Erdem, Bilgi, Akıl

In this study, the view of the eudaimonia of both thinkers based on the work of the political thinker Kutadgu Bilig of the Turkish thinker and statesman Yusuf Has Hacib who lived in the 1980s and the utopia of the British statesman Francis Bacon who lived in the 1580s. angles are compared. In other words, the traces of the concept of eudaimonia have been traced in New Atlantis and Kutadgu Bilig. Considering that the concept of Eudaimonia corresponds to the word of happiness, understanding of happiness and methods of achieving happiness of both thinkers are examined.There may be similarities and differences in individuals 'or societies' perceptions of happiness, as well as similarities and differences in the way they seek and obtain it. Generally, these similarities and differences are related to the differences of time, belief, culture and management styles. As a matter of fact, these two works we have chosen for our study differ from each other in terms of these four concepts we have counted.What is the perfect good that man has been seeking since its existence? This question has been the subject of a philosophy called `eudaimonism` since Ancient Greece. After examining this concept, which is the main topic of our study, we tried to determine what the absolute good suggested by both works. Then, when both works were written, considering the differences in society, culture and belief, the similarities and differences of the absolute good they defended were analyzed comprehensively.As a result, by comparing the idea of Eudaimonism in New Atlantis and Kutadgu Bilig, it is aimed to determine the answers to the problem of what is the best. Based on both works, the similarities and differences of the perspective of universal morality on basic concepts and problems were examined. In addition, the norms of these works on reaching eudaimonia have been evaluated by taking into consideration the differences of age, religion, culture and management style.Keywords: Morality, Eudaimonism, Happiness, Kutadgu Bilig, New Atlantis, Virtue, Knowledge, Reason