Türk Hukuk sisteminde memurların yargılanması usulü

Abstract

126 ÖZET TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE MEMURLARIN YARGILANMASI USULÜ Türk hukuk sisteminde memurların görevlerinden doğan veya görevleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı yargılanmaları özel hükümlere tâbi tutulmuştur. Bu konuda ilk hukuksal düzenleme 1872 yılında yürürlüğe konulan `Memurin Muhakematına Dair Nizamame` dir. Daha sonra, bu nizammenin yerini 1913 (1329) tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat almıştır. Soruşturmanın idare tarafından yapılmasını öngören bu Kanun 4 Aralık 1 999 tarih ve 23836 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır. 4483 Sayılı Kanun görev sırasında işlenen ancak görevle ilgisi bulunmayan suçlan kapsam dışı bırakmak suretiyle memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri iddia olunan suçlardan dolayı yargılanabilmelerini yetkili merciin izin vermesi koşuluna bağlamıştır. Danıştay Kanunu. Hâkimler ve Savcılar Kanunu gibi özel mahiyetteki pek çok kanunda özel yargılama usullerine ilişkin hükümlere yer verildiğini görmekteyiz. Ancak, bu çalışmamızda memur yargılaması konusunda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat'ın öngördüğü sistemin işleyişi ele alınmış ve 4483 Sayılı Kanun'un getirdiği sistem ile birlikte değerlendirilmiştir. Bu sistemin incelenmesindeki amaç, memurlar hakkında özel yargılama sistemini savunmanın dayandığı gerekçelerin çağdaş hukuk devletinin ilkeleriyle ne ölçüde bağdaştığını ortaya koyabilmektir. Çalışmamızda öncelikle memurların özel bir yargılama usulüne tâbi tutulmasının nedenleri ve buna ilişkin sistemler ile genel hatlarıyla memurlar hakkında cezaî kovuşturma usullerine değinildikten sonra, Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat'ın amacı, uygulama koşulları ve soruşturma yöntemi Anayasa Mahkemesi. Yargıtay ve Danıştay içtihatlan ile doktrindeki tartışmalar çerçevesinde ele alınarak açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca, 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun incelenerek, bu kanunun öngördüğü `izin sistemi` ile ilgili Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat'ın öngördüğü `soruşturma sistemi` nin çağdaş hukuk devleti ilkesinin gerekleriyle bağdaşıp bağdaşmadığı üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, bugün çağdaş hukuk devletlerinde memurlar hakkındaki özel yargılama usulleri terkedilirken Türk hukuk sisteminde soruşturma sistemini savunmanın ve izin sistemi getirilmesinin gereğinin kalmamıştır. Bu özel yargılama sistemi ile bu sistemin anayasal temeli olarak gösterilen 1982 Anayasası 'nın 129. maddesinin son fıkrasının yürürlükten kaldınlmalıdır. Memur yargılanması koşulsuz olarak suçun ortaya çıkmasından hükmün kesinleşmesine kadar olan bütün işlemler bağımsız yargıya bırakılmalıdır.

127 SUMMARY TRIAL PROCEDURE RULES OF OFFICIALS IN TURKISH LEGAL SYSTEM In Turkish Legal System, the trials of officials who misconduct are subjected to private provision. The first legal regulation about this issue is `The Regulation About Trials of Officials`-Memurin Muhakematına Dair Nizamname, that was put into effect in 1872. Afterwards, this regulation was substituted by `Provisional Rules About Trials of Officials`-Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat in 1913 (1329). This law, which requires the inquiry should underwent by administration, was put ineffective by replacing `The Law About Trials of Officials and Other Civil Cervants-numbered 4483`, which published at the State Official Newspaper-numbered 23896, on December 4, 1999. According to the Law-numbered 4483. the permission of administration is mandatory, in case the officials should be inquired and trialed due to misconduction related with their official position, excluding offences during practice which are not related with their mission. Except this law, it is seen that there is provision concerning special procedures of trials in too many laws like Law of the Council of State, Law of Judges an Public Prosecutors those have special characteristics. Herein, in this study the functioning of the system, brought by the law of `Provisional Rules About Trials of Officials` is validated, also together with the Law-numbered 4483. The purpose of studying this system is to bring out how much that the justifications relying on the advocacy of special trial system about officials are compatible of with contemporary law state. In this study, first of all it is touched on the reasons of subjection of special trial procedures of officials and the systems related with this, and broadly speaking the procedures of criminal prosecution about officials, then, the purpose, application conditions and inquiry procedures of `Provisional Rules About Trials of Officials` is handled and tried to explain in the frame of interpretations of Constitutional Court, Court of Appeal and the Council of State, and of the discussion in the doctrine. In addition `Law About Trials of Officials and Other Civil Servants numbered 4483` has investigated and it is dwelt on that `Permission System` put forward by this Law and `Inquiry System` put forward by Provisional Rules About Trials of Officials is whether compatible with the requirements of the principles of any contemporary law state. As a result, our opinion mentioned today is that, while private trial procedures about officials are left in any contemporary Law states, it is not necessary to defend the Inquiry System and Permission Obligation for trials, in Turkish Legal System. It will be suitable to repeal this special trial system and the last paragraph of item 129 of the Constitution of 1982 which is base for that rules. The investigation and trials of officials should be handled completely by free courts from the onsef of crime up to the time of certain judgemant. SJJBtomiifliiiu