Türkiye`de küçük ve orta ölçekli işletmelerin gelişme süreci ve Azerbaycan`daki durumla kıyaslanması

Abstract

109 ÖZET Son yıllarda küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen önem artmaya başlamıştır. Özellikle sanayileşmesini tamamlamış ülkelerde, gelişen teknoloji ile birlikte bu eğilim daha belirgindir. Ülkelerin ana sanayi ve yan sanayi dokusuna bakıldığında küçük ve orta ölçekli işletmelerin önemi daha da fazla anlaşılmaktadır. Türkiye'nin KOBİ politikalarının çok eski bir tarihe dayanmasına rağmen küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik politikalar Küçük ve Orta ölçekli Sanayii Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı'nın ( KOSGEB) kuruluşundan sonra etkinlik kazanıyor ve daha planlı bir sisteme oturtulmaya çalışılıyor. Dünyanın diğer ülkeleri gibi Türkiye'nin de küçük ve orta ölçekli işletmeleri ülke ekonomisine katkıda bulunmakta, geniş işçi kitlelerini istihdam etmekte ve bölgesel dengeyi koruma gibi rolleri üstlenmişlerdir. Diğer taraftan KOBİ'ler, ana sanayi firmalara tamamlayıcı rolleriyle de önemli işlevler görmektedirler. Günümüzde Türkiye'de faaliyet gösteren tüm işletmelerin % 99,4 'ünü KOBİ'ler oluşturmaktadırlar. Bunların faaliyet alanları ekonominin hemen hemen tüm sektörlerini kapsamaktadır. Türkiye'nin dış ticaretinde KOBİ'lerin payı % 10 gibi küçük bir rakamdır. Bunun nedenleri arasında KOBİ'lerin dış pazara girmeye hazır olmamaları, dış ülke hakkında bilgi eksikliği ve dil bilgisinin olmaması gibi sebepler gelmektedir.110 Diğer taraftan Türkiye'nin küçük ve orta ölçekli işletmelerinin sanayi sitelerinin kurulmasında yaklaşık 30 yıllık bir tecrübesi vardır. Ülkenin dış piyasalara küçük ve orta ölçekli potansiyelini taşıması açısından, Azerbaycan gibi yeni bağımsızlığına kavuşmuş ülkelerin çok ihtiyaç duydukları küçük ve orta ölçekli sanayi sitelerini bir model olarak ele almaları mümkündür. Azerbaycan ve diğer ülkelerde örneği olmayan küçük ve orta ölçekli sanayi sitelerinin kuruluşu, bu ülkelerde kullanılmayan kalifiye insan gücü ve kullanılmayan kaynaklar ( sanayi potansiyeli, doğal kaynakları, vs.) gelmektedir. Azerbaycan ekonomisinin kalkınması için bir alternatif olarak düşünülen KOBİ modeli sayesinde, bu ülkede şimdiye kadar atıl kaynakları aktif işlenmesi ve bir çok ekonomik ve sosyal problemlerin çözülmesi öngörülüyor. KOBİ modeli ve bu ülkelerde KOBİ'lerin oluşturdukları sanayi siteleri, Türkiye'nin önderliği ile gerçekleştiği zaman, Türkiye bir taraftan bu ülkelerde ekonomik, ticari, sosyal ve kültürel ilişkilerini geliştirme imkanını yakalamış olur. Diğer taraftan da KOBİ konusunda birikimini dış ülkelere taşımış olur. Yani Türkiye'deki küçük ve orta ölçekli işletmeler organizasyonlu ve devlet destekli bu ülkelere girmiş olurlar. Sonuç olarak modelin başarılı olması için her iki devletin büyük desteği ve gayretleri gerekmektedir.

Ill SUMMARY In recent years, the importance given to small and mediim sized enterprises have started to increase. In developed countries, this tendency is spesially emphasized together with advancing technology. The significance of small and medium sized enterprises is much better understood when main and branch industries of the countries aret taken into consideration. Although Turkey's KOBI policies have roots deep inthe past, active policies related with small and medium sized enterprises have gained more density and have become to based on a more planned system since the establishment of Department Head Of Support and Development for Small and Medium Sized Enterprises, in short ( KOSGEB) Small and medium sized enterprises, like other countries inthe world, contributes the country's economy, employs lirge number of workers, and preserves regional balances. On other hand, KOBI's serve an important function by playing a complementary role to main industry firms. Today in Turkey, of all enterprises KOBI's constitute % 94,4. Their activity areas cover almost all sectors of economy. KOBI's share in Turjey's foreign trade is asmall ratio of %10. Amonh the reasons are reasons such as KOBI's not being ready for foreign markets, insufficient information about other countries and lack of language. On other hand, Turkey has about 30 years experience in setting up Industrial Areas for small and medium sized enterprises. Thus, countries which has had their independence recently, like Azerbaijan, may take the Turkishexperience of small and medium sized enterprises as amodel to carry their countries potential of small and medium size enterprises to foreign markets.112 Setting up of Industrial Areas in Azerbaijan and in other countries, where such an example does not exist, seem to have the potential to overcome most important problems. On top of these problems are the qualified work force which is not sufficiently benefited, and unprocessed resources( industry, natural resources etc.). Thanks to KOBI model proposed as an alternative means for the progress of Azerbaijan, it is anticipated that the country's idle resources may be activated and many aconomic and social problems may be overcome. When KOBI model and Industrial Sites are realized in Turkey's leadeship, Turkey may have the possibility of improvign economic, cultural, trade and social relations with these countries on the one hand, and may carry her KOBI experience to other countries on the other hand. Thus, small and medium sized enterprises in Turkey may have the chance of entering these countries in an organized way and under state support. Finally, great efforts and supports of bopth countries are needed for the model to be successful. tcYüKSötöömrrtMKtmutf