Divan edebiyatında küçük hikaye geleneği içinde Muhlis B. Hafızü`l Kadi`nin Camiü`l Hikayatı

Abstract

ÖZET Eski Türk Edebiyatı'nda şiir geleneği kadar nesir geleneği de oluşmuştur. Nesir dendiğinde menkıbe, tarih, siyer, kıssa, halk hikâyesi, destan... gibi türlerin tümü anlaşılır. Eski Edebiyat'ta tüm bu türler hikâye adıyla anılmıştır. Hikâyeler Kur'ân'dan alınmış kıssaları, evliyalar ve din büyükleri etrafinda gelişen olayları ve aşkı konu edinir. Bunların çok uzun olanları yanında kısa olanları da mevcuttur. Hem realist olanları hem de olağanüstü özellikleri taşıyanları vardır. Eski Edebiyat'taki kısa hikâyeler `küçük hikâye` olarak adlandırılabilir. Küçük hikâyeler, Hikâyât, Câmiü'l- Hikâyât, Letâif-name gibi mecmualarda toplanır. Muhlis Bin Hâfizü'l-Kâdî'nin Câmiü'l- HMyâü'nda da olduğu gibi küçük hikâyeler daha çok derlemedir, ancak te'lif olanları da vardır. Câmiü'l- HMyâtlar ya ders vermek amacıyla ibretli hikâyelerin seçilmesinden ya da sevilen hikâyelerin toplanmasından oluşmuştur. Muhlis b. Hâfizü'l Kâdî'nin Câmiü'l- Hikâyâtı ders vermek amacıyla seçilmiş ibretli hikâyelerden oluşmuştur. Eser sade dille yazılmıştır ve halka hitap eder. Dinî ve ahlakîdir. Eser Câmiü'l- Hikâyât geleneğinin oluşmasında önemli bir yere sahiptir.

ABSTRACT Just as the poetry, the tradition of prose has existed in the Old Turkish Literature. Prose includes narratives, history, biographies, tales, folk and epik stories. In our Old literature all of these were known to be as story. The stories tell of the tales referred in Hob/ Book Quran and of the events related to the Muslim Saints and religious personalities and theme of love. Some of them were lengthy while others in rather short form. Some of the stories were based on reality and while others reflected phenomenon characteristics. In our Old Literature, the short stories were called as `Little Stories`. These stories had been usually published in magazines like Hikâyât, Câmiü'l-Hikâyât and Letâimame. Some little stories published in Muhlis b. Hâfizü'l-Kâdî's Câmiü'l-Hikâyât magazine were the collections selected from either admonitory or popular types. The Câmiü'l-Hikâyât of Muhlis b. Hâfizû'l- Kâdî contains admonitory stories for teaching purposes. His works were written in plain language and addressed to the people. The book based on religious and ethical values had an important place in the formation of Câmiü'l-Hikâyât tradition.