II. Meşrutiyet Döneminde İttihat ve Terakki`nin eğitim politikası ve İzmir

Abstract

Platon'dan Konfiçyüs'a kadar kendi ekollerini oluşturmuş pek çok filozof, ileri bir toplumun ancak erdemli yöneticiler sayesinde varolabileceğim düşünmüşler ve yöneticilere bu erdemin kalıtsal yollardan değil ancak eğitimle verilebileceğine inanmışlardır. Eğitim, üst tabakaya olduğu kadar yönetilenlere de farklı gayelerle ama aynı metotlarla uygulanmaya çalışılmıştır. Yani yöneticiler, sahip oldukları fikirsel iklime halklarını uydurmaya çalışmışlardır. Geçmişten günümüze değin bu ilkeler her devlette görüldüğü üzere Osmanlı Devleti'nde de böyleydi. Osmanlı Devleti, yükseliş devrinden itibaren bu alandaki çalışmalarını medrese bünyesinde oldukça profesyonel bir şekilde gerçekleştirirken, kurduğu Enderun mekanizmasıyla İbn-i Haldun'un bürokrasi şablonuna gönderme yaparcasına aynı teknikleri uygulamaya geçirdiğini görüyoruz. 17. ve 18. yy. 'lar bu sistemin iç ve dış etkenler sonucu aşınması nedeniyle 19. yy'dan günümüze değin bu yapının tadilatıyla geçirilmiştir. Bu süreç içerisinde eğitimin payı yadsınamaz bir konuma gelmiştir. Bilhassa, Tanzimat döneminde daha sonraki yeniliklerin kapısını aralayacak Tıbbiye, Harbiye ve Mülkiye gibi memur kadrolarına kalifiye personel yetiştirecek eğitim kurumları açılmıştır. I. Meşrutiyet dönemi, açılan bu okulların taşraya kadar uzanan geniş bir yelpazede çoğaltıldığı ve Osmanlılık çatısının bu sayede daha da sağlamlaştınlacağı düşüncesinin hakim olduğu bir devir olarak ortaya çıkmaktadır. 1908 devrimiyle meşrutiyetin ilanı bile azınlıkların Osmanlı'dan kopuşunu engelleyememiştir. Bu durum, daha önce birlik yönünde yapılan faaliyetlerin, eğitime yüklenen bu anlamları tam da karşılayamadığını göstermekteydi. Jön Türkler son bir umutla İmparatorluğun tüm unsurlarının beraber öğretim göreceği eğitim kurumlarının yaygınlaştırılmasına çalıştılar. Fakat bu düşünce 1913 hezimetiyle boşa çıktıktan sonra `millet-i hakime` olarak gördükleri kendi tebaalarına saf ulusçu bir eğitim vermeye yöneldiler. I. Dünya ve Kurtuluş Savaşı'nda yaşananlar bunu pekiştirerek Cumhuriyet döneminde modernleşme ve batılılaşma yolunda atılacak adımlarda eğitim kurumlarının rolünü belirledi.

`The Education Policy of the Committee of Union and Progress, the Case of İzmir from 1908 to 1923.` ABSTRACT Many philosophers from Plathon to Konfıçyus who founded their on schools believe that sophisticated society can only exist with virtuous administraters. They also believe this virtue can only be given to administraters through education, not by means of hereditary ways. Just as applied to the administraters, this approximation was also applied to the people who were administered, through different methods but for the same objectives. In another words, administraters tried to force their people to accept their own ideas. As is seen in every country in the past, these principles were the same for the Ottoman Empire too. Starting from the period of progress, the Ottoman Empire put the principles related with this concept into realization through the Enderun mechanizm. Since this system was deteriorated by the internel and externel reasons in the 18th and 19th centuries, this structure was restored starting from 19th century till today. The affect of education can not be neglected during this period. Especially in the Tanzimat Period the educational institutions such as medical and military schools and schools of political sciences were opened up. In the period of the First Constitution, the opening of these schools were extented countrywide. The main purpose of this policy was to strengthen the unity of the Empire. Even the Second Constitution of 1908 could not hinder the seperation of the minorities from the Empire. This shows that the use of the educational institutions to guarantee the unity could not yield the expected result. As a last attempt, the Committee of the Union and Progress made considerable efforts to widen the educational institutions in which all the minorities were to be educated together. The rout of the Wars of Balkans made the then authorities to abondon the idea of unity. Then, they started to educate Turkish citizen of the Empire on the basis of nationalist ideas. The role of the educational institutions which were organized after the Turkish War of the Independence was determined as a westernization tool.