Ergenlerde içe dönüklük-dışa dönüklük kişilik özelliği ile aile işlevleri arasındaki ilişkiler

Abstract

ÖZET Bu araştırmada aile işlevleri sağlıklı ya da sağlıksız olan ergenlerin kişilik özellikleri, içe dönüklük-dışa dönüklük boyutları bakımından incelenmiştir. Ayrıca ortaöğretim öğrencilerinden oluşan örneklem grubu, cinsiyet, ailelerinin evlilik durumu, ailelerinin kaçıncı çocuğu olduğu ve ailelerinin gelir düzeyine göre içe dönüklük-dışa dönüklük kişilik boyutları açısından araştırılmıştır. Ergenlerin ailelerinin evlilik durumuna göre aile işlevleri de incelenmiştir. Araştırmanın evrenini, 2000-2001 öğretim yılında Burdur İl merkezinde ortaöğretimin Lise 1, Lise 2 ve Lise 3. sınıfına devam eden öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklem grubu, ortaöğretime devam eden 163 kız ve 183 erkek olmak üzere toplam 346 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada ölçme aracı olarak, Eysenck Kişilik Envanteri, Aile Değerlendirme Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veriler SPSS 9.05 for windows paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizlerde t testi, varyans analizi ve Scheffe testi kullanılmıştır. Ortalamalar arası farklılıkların anlamlılık düzeyi p<0,05'e göre değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir; - Aile işlevlerinden yalnızca gereken ilgiyi gösterme boyutu ile içe dönüklük- dışa dönüklük kişilik özelliği arasındaki fark anlamlıdır. Buna göre, sağlıksız ilgi gösteren ailelerin çocuklarının, sağlıklı ilgi gösteren ailelere göre daha dışa dönük olduğu bulunmuştur. - Cinsiyet ve ailelerinin evlilik durumunun, ergenlerin içe dönüklük-dışa dönüklük kişilik özelliği üzerinde anlamlı bir farklılığa neden olmadığı bulunmuştur.- Ailelerinin evlilik durumuna göre ergenlerin ailelerinin problem çözme, iletişim, roller, duygusal tepki verebilme ve genel işlevler boyutları arasındaki fark anlamlıdır. Buna göre, evli olan ailelerin, boşanmış veya evli ama ayrı yaşayan ailelere göre problem çözme, iletişim, roller, duygusal tepki verebilme ve genel işlevlerde daha sağlıklı olduğu bulunmuştur. Ayrıca ebeveynlerinden biri ölü olan ergenlerin ailelerinin, boşanmış veya evli ama ayrı yaşayan ailelere göre problem çözme ve iletişimde daha sağlıklı olduğu bulunmuştur. - Ailelerinin kaçıncı çocuğu olduğunun, ergenlerin içe dönüklük-dışa dönüklük kişilik özelliği üzerinde anlamlı bir farklılığa neden olmadığı bulunmuştur. - Ailelerinin gelir düzeyine göre, ergenlerin içe dönüklük-dışa dönüklük kişilik özelliği arasındaki fark anlamlıdır. Buna göre, ailelerinin geliri 351-450 TL ve 451-600 milyon TL olan ergenlerin, ailelerinin geliri 100 milyon TL'den az olanlara göre daha dışa dönük olduğu bulunmuştur. VI

SUMMARY In this research, the personality traits of adolescents whose family functions were healthy or unhealthy were examined in terms of introversion-extroversion dimensions. In addition, the sample of high school students' gender, the marriage status of the families, the birth order in a family and the economic level of the families are searched according to introversion-extroversion personality dimensions. Also adolescents' family functions were examined according to their families' marriage status. The universe of the study consists of the students who attends the first, second and third classes of the high schools in Burdur city center, during the curriculum year of 2000-2001. The sample of the study consists of 346 students (163 female and 183 male) who attend first, second and third classes of the high schools. In this research, Eysenck Personality Questionnaire, Family Assesment Device and Personal Information Form were used as the measurement instruments. Datas were analysed by using SPSS 9.05 for windows software. In the process of data analysis, t-test, variance analysis and Scheffe test were applied. It is assessed that the significant of difference between median level p<0.05. The findings of the research may be summarized as follows: Only the difference between the dimensions of family functions that affective involvement and personality traits as introversion-extroversion were significant. These results indicate that the children of the families who show unhealthy affective involvement were more extroverted than the children of families who show healthy affective involvement. It was found out that the marriage status of families and gender haven't got significant effect on introversion-extroversion personality traits of adolescents. vnThe differences between problem solving, communication, roles, affective responsiveness and general functions of adolescents' families were significant according to the marriage status of the families. According to this, problem solving, communication, roles, affective responsiveness and general functions of the families who are married were more healthy than divorced or married but separeted parents. Besides, it is found that the parents of the adolescents in which one of them is dead were more healthy in problem solving and communication than the parents who are divorced or married but separeted. The personality traits at adolescents such as introversion-extroversion haven't got significant effects on order of birth in the family. According to the economic level of families, the difference between introversion-extroversion personality traits are significant. As a result, the adolescents whose families income are 351-450 million and 451-600 million Turkish Liras more extroverted than the adolescents whose families income are less than 100 million Turkish Liras. vra