Ahmet Reşit Rey`in hayatı ve eserleri üzerine bir inceleme

Abstract

ÖZET Ahmet Reşit Rey, İstanbul'da doğmuş, eğitimine Çankırı'da başlamış, daha sonra İstanbul'da devam etmiştir- Mekteb-i Sultanî' den 18 yaşında mezun olan Ahmet Reşit bir süre sonra Mabeyn katipliğine getirilmiştir. Bu sırada Servet-i Fünûn ve Malumat dergilerinde şiir ve makaleleri yayımlanır. Bir çok edebî tartışmaya katılır. Bu tartışmalardan rahatsız olan saray, bir süre sonra Ahmet Reşit Rey' i Manastır valiliğine gönderir. Manastır' da bir süre valilik yapan Ahmet Reşit, daha sonra Ankara valiliğine tayin edilir. Ankara'dan sonra Halep ve İzmir valiliklerinde bulunan Ahmet Reşit, Balkan Savaşı' ndan sonra, bir süre dahiliye nazırlığı yapar. Babıâli Baskını adı verilen olaydan sonra yurt dışına çıkmaya mecbur edilir. Mısır'a giden Ahmet Reşit, oradan Avrupa'ya geçer. Avrupa'da bulunduğu sırada Mahmut Şevket Paşa'nın öldürülmesi olayına adı karıştığı için İstanbul'da gıyaben yargılanır ve idama mahkum edilir. İdam cezası yerine getirilemez. LDünya Savaşı'nın ardından barış görüşmeleri için Paris'e gönderilen Türk heyetine katılması istenir ve görüşmelere katılır. Görüşmelerden sonra altı yıllık bir ayrılığın ardından İstanbul'a geri döner. Bir süre padişahın gayr-i resmî danışmam olur. Sevr Antlaşması için gönderilen heyete dahil edilir. Fakat anlaşmayı imzalamaz ardından İstanbul'a geri döner ve bütün görevlerinden istifa ederek kendi köşesine çekilir. 1956 yılında vefat eder. Servet-i Fünûn nesline dahil ettiğimiz Ahmet Reşit, eserlerinde `sanat sanat içindir` anlayışına bağlı kalır. Şiirleri Servet-i Fünûn şiirinin özelliklerini taşır. Ona göre şiir, tabiatta bulunan güzellikleri anlatmaktır. Şiirleri şekil bakımından kusursuz olsa da his bakımından kurudur. Çünkü o duygudan ziyade mantık adamıdır. Şiirleri kadar makaleleriyle de dikkati çeker Ahmet Reşit. Tenkidi şahsîlikten çıkararak belirli kurallara bağlamaya çalışmıştır. Türk edebiyatım değerlendiren makalesinde Servet-i Fünûn edebiyatını XDC. yüzyıl edebiyatı olarak görür. Bu tez Ahmet Resifin hayatı ve eserleri üzerine bir incelemedir. Ahmet Reşit'in edebî şahsiyeti incelenmiş ve değerlendirilmiş, siyasî kişiliğine değinilmemiştir. Ahmet Reşit'in eserleri incelenirken genellikle asıl kaynaklara gidilmiş, bu kaynaklar dışındaki eserler tereddütle karşılandığı için ayrıca belirtilmiştir.

SUMMARY Ahmet Reşit Rey, who was born in İstanbul,start his education in Çankırı;but later continues in Istanbul Having graduated from Mekteb-i Sultani at the age of 18, Ahmet Reşit is headed for Mabeyn clerk.At these times his poems and articles are presented in Servet-i Fünûn and Malumat magazines. He joins various literature discussions. Disturbed by these discussions, the place makes Ahmet Reşit Rey the mayor of Manastır. After a period of time, he is promoted as the mayor as the mayor of Ankara. Then, he becames the mayor of Halep and İzmir. After the Balkan War, he works as an internal minister. For a while. After the event called Babıâli Raid he's obliged to go abroad. Ahmet Reşit first goes to Egypt, then travels to Europe. During the time he spends in Europe, he's accused of goining the murder of Mahmut Şevket Pasha. Teherefore he's tried in Istanbul and sentenced to death penalty. But the punishment is not implamented. After the World War I, he is required to join the Tûrksh committe which is sent to Paris for the peace meetings; so he does. Completing the meetings, he return to Istanbul after a six-year period. He becames as the informal counsellar of the padishah. He participates in the committe which is sent for Sevr Agreement. But he doesn't sign of the agreement an comes back to Istanbul; tehn he resigns all his duties an prefers to be solitary. He passes away in 1956. Ahmet Reşit, who we consider in Servet-i Fünûn geneation, is in the viev of `Art'for art` in his works. His poems convey the features of poems of Servet-i Fünûn According to him, poem is to tell the beatuies in nature. His poems are considered: to be perfect in matter of shape whereas they are considered to be dry in matter of emation. Because he's a man of wisdom; not emotion. His articles also draw attention as well as his poems.He tries to connect critizm with particular rules by remowing it from individualizm.He views Servet-i Fünûn literature as the XDCcentury literature in his article ihwhich he evaluates Turkish literature. This thesis is an investigation about Ahmet Reşit's life and works. His literary character is investigated and evaluated There's no mention about his political character.While investigating his works.the original sourges are generally used^he works out of these sources are detailed in particular.