Afyonkarahisar efsanelerinin eğitim açısından incelenmesi

Abstract

Afyonkarahisar ve çevresinde anlatılan ve yazıya geçirilen efsaneler içinden seçilen otuz efsanenin toplumsal işlevleri saptanmıştır. Efsaneler, işlevsel halkbilim kuranıma bağlı William Bascom ve Paul Magnarella'nm yöntemleri ile Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu'nun doçentlik tezinde kullandığı efsanenin toplumsallığına dayalı yöntem ile incelenmiştir. William Bascom, folklor ürünlerinin işlevlerini şu başlıklar altında sıralamıştır: 1. Eğlendirme, 2. Eğitim, 3. Kültürün sürekliliğini sağlama, 4. Kaçış. Prof. Dr. Paul Magnarella, İşlev Kuramı'nda dört ana işlev belirlemiştir: 1. Ruhsal işlev, 2. Yaradılış-kehanet (bilicilik) işlevi, 3. Kurumsal işlev, 4. Pratik (uygulama) işlevi. Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu ise efsanelerin: 1. Geleneksel ve görenekleri koyucu-koruyucu olmaları, 2. Topluma yön vermeleri, 3. Oluştukları yere anlam kazandırmaları, 4. Koruyucu ve sağaltıcı işlevleri olduğunu belirtmiştir. Çalışmanın sonucunda, efsanelerin doğduğu kültür ve toplumda belirli işlevlere sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

Social functions of thirty legends selected from narrated and written ones in the vicinity of Afyonkarahisar have been determined. Legends have been examined through the methods of William Bascom and Paul Magnarella, who are known to be loyal to the methods of functional folklore theory, and also through the Professor Bilge Seyidoğlu's method based on the socialized aspect of legend which was applied in his doctoral thesis. William Bascom has categorised the functions of folklore products into these categories: 1. Entertainment 2. Education 3. Handing down of the culture to new generations 4. Escape Professor Paul Magnarella has determined four major functions in the Function Theory. 1. Psychological 2. Creational-Prophecy 3. Institutional 4. Practical (Functional) Professor Bilge Seyidoğlu has pointed out those legends 1. set down traditions and conserve them, 2. guide the society, 3. bring in meaning to the place they are formed 4. have protective and healing effects As a result of the research study, the fact that legends have some certain functions in the society that they are formed has been established.