İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin çevre bilgi ve biliçlerinin araştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin çevre bilgisi ile çevre bilinci düzeyleri tespit edilerek, bunların öğrencilerin sosyoekonomik özelliklerine göre önemli farklılıklar gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırmada 2001-2002 öğretim yılında İzmir ili sınırlan içinde bulunan toplam 63336 ilköğretim sekizinci sınıf öğrencisinin 1000'i (% 1,6) araştırma örneklemine alınmıştır. Araştırma için Çevre Bilgisi Basan Testi ve Çevre Bilinci Ölçeği geliştirilmiştir. Çevre Bilgisi Başarı Testinin güvenirliği 0,81; Çevre Bilinci Ölçeğinin güvenirliği ise 0,86 olup, ölçek dört alt boyutludur. Bağımsız değişkenlerle İlgili veriler öğrenci tanıma formu ile elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre kızların çevre bilgisi düzeyleri erkeklere göre daha yüksek ve Önemli seviyede farklıdır. Metropol ilçelerdeki öğrencilerin çevre bilgisi düzeyleri metropol dışı ilçeler ve köylere göre daha yüksektir ve aralarındaki fark önemlidir. Üç grup (metropol ilçeler, metropol dışı ilçeler ve köyler) da orta düzeylerde çevre bilgisine sahiptir, öğrencilerin anne ve babalarının meslekleri, eğitim düzeyleri ve sağlık durumları onların çevre bilgisi düzeyleri arasında önemli farklılıklar yaratmaktadır. Öğrencilerin çevre bilgisi düzeyleri onların kardeş sayışma, ayrı çalışma odasının bulunup bulunmamasına, öğrencilerin ailelerinin ekonomik düzeylerine ve evlerine gazete alma durumlarına göre önemli farklılıklar gösterirken, evlerinin kira olup olmamasına göre önemli farklılık göstermemektedir. Metropol ilçelerdeki kızların çevre bilinci düzeyleri erkeklere oranla daha yüksektir ve istatistiksel olarak önemli düzeyde farklıdır. Okulların bulunduğu yere göre tüm gruplarda (metropol ilçeler, metropol dışı ilçeler ve köyler) ortalamalar kızlar lehinedir. Öğrencilerin okullarının bulunduğu yere göre çevre bilinci puan ortalamaları metropol ilçede en yüksekken daha sonra sırasıyla metropol dışı ilçeler ve köyler gelmektedir. İstatiksel farklılık ise, metropol ilçelerle köyler arasındadır. Çevre Bilinci Ölçeği'nin ah boyutlarının okulların bulunduğu yere göre karşılaştırılmasında ise sadece 'olumsuz davranışlar' boyutunda metropol ilçeler en IVyüksek puanı alırken, diğer üç alt boyutta metropol dışı ilçeler en yüksek puan ortalaması elde etmiştir. Ancak dört alt boyutta da köylerdeki öğrenciler en düşük çevre bilinci puanını almıştır. Öğrencilerin çevre bilinci düzeyleri onların anne ve babalarının mesleklerine ve eğitimi düzeylerine göre önemli farklılıklar göstermektedir. Babalarının sağlık durumu iyi olmayan öğrencilerin 'olumsuz davranışlar' ve 'objektif değerlendirme' puanlan istatistiksel olarak önemli derecede daha düşüktür, öğrencilerin çevre bilinci onların kardeş sayısına, ayrı çalışma odasının bulunup bulunmamasına, ailelerinin ekonomik düzeyine ve evlerine gazete alma durumlarına göre önemli farklılıklar gösterirken, evlerinin kira olup olmamasına göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Çevre bilgisi ile çevre bilinci puanları arasındaki ilişki r= 0,44 bulunmuştur ve bu ilişki 0,01 seviyesinde önemlidir. Dolayısıyla öğrencinin çevre bilgisi arttıkça çevre bilinci de yükselmektedir.

ABSTRACT In this study, it was examined whether environmental knowledge and environmental conciousness level of eight-grade primary school students differ significantly based oh their socio-economic status. In 2001-2002 academic school year, 1000 primary school eight-grade students were sampled among 63336 eigth-graders who were schooled within Izmir. Environmental Knowledge Success Test and Environmental Consciousness Scale were developed to be used in this study. Reliability of Environmental Knowledge Success Test is 0.81, and reliability of Environmental Consciousness Scale is 0.86- Environmental Consciousness Scale has four dimensions. Data with regard to independent variables were obtained through student recognition form. According to the results of this study, environmental knowledge of girls is higher than that of boys at a significant level Environmental knowledge of students who are schooled within metropolis districts is higher that that of students who are schooled within non-metropolis districts and villages at a significant level. All three groups (metropolis districts, non-metropolis districts and villages) have middle level environmental knowledge. Parents' occupation, educational level and health status cause significant differences on environmental knowledge level of students. Although environmental knowledge level of students differs based on number of siblings, whether the students have a separate study room, whether a daily newspaper is bought by their family and families* economic status, environmental knowledge level of students does not differ based on whether their house is a rental house or not. Environmental consciousness level of girls who are schooled in metropolis districts is higher than that of boys at a statistically significant leveL According to location of schools, averages are in favour of girls in all groups (metropolis districts, non-metropolis districts and villages). Average environmental consciousness level of students who are schooled in metropolis districts is higher than that of students in ^^Ty non-metropolis districts and villages respectively. Statistical difference is betw^n ^$& vi +*&**metropolis districts and villages. When different dimensions of Environmental Consciousness Scale are compared based on location of schools, metropolis districts obtain the highest score only at `negative behaviour'' dimension and non-metropolis districts obtain the highest average score at other three dimensions. The students in villages obtain the lowest environmental consciousness score in all four dimensions. Environmental consciousness level of students differs significantly based on their parents' occupation and educational leveL `Negative behaviour` and `objective evaluation` scores of students whose fathers having health problems are statistically lower. On one hand, environmental consciousness level of students differs based on number of siblings, whether the students have a separate study room and a daily newspaper is bought by their family, and families' economic status. On the other hand, environmental consciousness level of students does not differ significantly based on whether their house is a rental house or not The correlation between environmental knowledge and environmental consciousness is r= 0,44 and this relationship is significant at 0.01 level Therefore, as the environmental knowledge of students increases, their environmental consciousness level also increases. vn