Toplam kalite yönetimi uygulamalarında karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri ve çeşitli bireysel değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

ÖZET Araştırmanın amacı, TKY uygulamalarında karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşlerini tespit etmek ve bu görüşlerin; cinsiyet, kıdem, okul türü, branş, eğitim durumu ve etkinlik değişkenleri açısından farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Araştırmanın evrenini izmir ili Konak ilçesinde yer alan 116 resmi ilköğretim okulu, 22 lise ve 19 meslek lisesinde görev yapan 6658 öğretmen oluşturmaktadır. 2003-2004 öğretim yılında yapılan bu araştırmada evrende yer alan okullardan 10 ilköğretim okulu, 3 lise ve 4 meslek lisesinde görev yapan öğretmenlerin %33'ü örnekleme dahil edilmiştir. Ömeklemdeki öğretmenlerden veri toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen, `TKY Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar Ölçeği` isimli ölçek kullanılmıştır. Ölçek 3 bölümden oluşmaktadır. Ölçeğin birinci bölümünde ölçekle ilgili genel açıklamalar, ikinci bölümünde öğretmenlerin kişisel özellikleri ve üçüncü bölümde ise ölçeğin kendisini oluşturan maddeler bulunmaktadır Araştırma sonunda toplanan verinin istatistiksel analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Verinin analizi frekans, aritmetik ortalama, standart sapma, t testi, tek yönlü varyans analizi ve LSD analizi ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler şöyle özetlenebilir; 1. Genel olarak tüm alt boyutlardaki öğretmen görüşleri `Kararsızım` seçeneğinde toplanmaktadır. 2. Cinsiyet değişkenine göre `Liderlik` ve Sürekli Gelişme` alt boyutlarında kadm ve erkek öğretmenler arasında anlamlı fark vardır. Bu alt boyutlarda XIVkadın öğretmenler erkek öğretmenlere göre daha az problemle karşılaşmaktadır. 3. Kıdem değişkenine göre 21 yıl ve üzeri grup en az sorunla karşılaşan gruptur. 4. Okul türü değişkenine göre, `Sürekli Gelişme` ve `Müşteri odaklılık` alt boyutlarında ilköğretim okulları ve meslek liseleri arasında anlamlı fark vardır. İlköğretim okullarında çalışan öğretmenler meslek liselerinde çalışanlara göre daha az sorunla karşılaşmaktadır. 5. Branş değişkenine göre `Tam Katılım` alt boyutunda branş öğretmenleri ile meslek dersi öğretmenleri arasında anlamlı fark vardır. Bu alt boyutta branş öğretmenleri meslek dersi öğretmenlerine göre daha az sorunla karşılaşmaktadır. 6. Eğitim değişkenine göre, `Sürekli Gelişme`, `İletişim`, ''Kalitenin Ölçülmesi` ve `Tam Katılım` alt boyutlarında Lisans tamamlama grubu en az sorunla karşılaşan gruptur. 7. Etkinlik değişkenine göre gruplar arasında anlamlı fark yoktur. XV

SUMMARY The purpose of this study is to determine the teachers' opinions about the Total Quality Management (TQM) applications and find out the differences in terms of gender, professional seniority, school type, job type, education and activity about TQM. The population of the research consists of 6658 teachers working at 116 formal elementary schools, 22 high schools and 19 vocational high schools located at Konak district of Izmir, Turkey. The research took place in 2003- 2004 academic year and teachers working at 10 elementary schools, 3 high schools and 4 vocational high schools were included 33% in the sample. The data were gathered by the `The Problems Encountered During the TQM Applications` questionnaire developed by the researcher. The scale composed of three parts. First part contains general explanations about the questionnaire, the second part is for personal information about teachers and the third part is the scale itself. Data analysis of the research, includes frequency, arithmetic mean, standard deviation, `t` test, the analysis of variance and LSD test. Findings of the research are given as follows: 1. In general, at all sub scales, teachers expressed their perception as `undecided`. 2. In terms of `Leadership` and `Continuous Improvement` sub scales, there is a significant difference between female and male XVIteachers. Female teachers indicated that they confronted less problems than male teachers. 3. Regarding Professional Seniority, 21 years and above group indicated that they confronted less problems compared to other groups. 4. In terms of `Continuous Improvement` and `Customer Orientation`, there is a significant difference between the elementary school teachers and vocational high school teachers. Elementary school teachers have stated that they were encountered less problems than vocational high school teachers. 5. A significant difference was found between non-vocational subject teachers and vocational subject teachers regarding to Job Type at `Total Participation` sub scale. Non-vocational subject teachers indicated that they confronted less problems than vocational course teachers. 6. Regarding educational background variable, at `Continuous Improvement`, `Communication`, `Measurement of Quality` and `Total Participation` sub scales; the group which completed further degree studies indicated that they confronted less problems than other groups. 7. No significant difference was found between all groups in terms of `types of activities ` attended by teachers. xvu