Müzelerin lise öğrencilerinin tarih dersi başarıları ve hatırda tutma becerileri üzerindeki etkileri

Abstract

IX ÖZET VE ANAHTAR SÖZCÜKLER Müzelerin Lise Öğrencilerinin Tarih Dersi Başarıları ve Hatırda Tutma Becerileri Üzerindeki Etkileri Cengiz EPİK Bu araştırmanın amacı, müzeciliğin tarihsel gelişimine ışık tutmak, müzelerin eğitici rollerini ortaya koymak, müze gezilerinin ve müzelerde uygulanan eğitsel etkinliklerin lise öğrencilerinin tarih dersi başarıları ve hatırda tutma becerileri üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın birinci bölümünde, müzeciliğin tarihçesi ve müzelerin eğitim işlevi konusunda bir literatür taraması yapılmıştır. Araştırma bu yönüyle tarihsel araştırmalar sınıfına girebilir. Öte yandan çalışmanın diğer bölümlerinde temel amaç, müzelerin lise öğrencilerinin tarih dersi başarıları ve hatırda tutma becerileri üzerindeki etkilerini ortaya koymak olduğundan, bu yönüyle de deneysel araştırmalar sınıfına dahil edilebilir. Çalışmanın birinci bölümünde; müze kavramı üzerinde durulmuş, müze türleri ve müzenin işlevleri konusunda bilgi verilmiştir. Sonrasında dünyada ve özellikle de Türkiye'de müzeciliğin tarihsel gelişimine değinilmiştir. Bu kısımda; dünyada ve Türkiye'de ilk müzenin kurulması ve müzecilik alanında meydana gelen gelişmeler tarihsel bir bakış açısıyla günümüze kadar getirilmektedir. Ayrıca, müzelerin eğitici rolleri ortaya konulmaya çalışılmış ve müzelerden öğretme ve öğrenme ortamı olarak eğitimde, özellikle de tarih eğitiminde, nasıl yararlanılabileceği sorusu cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Bu araştırmanın deneysel bölümü, 2003-2004 öğretim yılı II. döneminde Güzelbahçe ÎMKB Endüstri Meslek Lisesi'nin 9. sınıflarında -tarih derslerinde- uygulanmıştır. Dersler, deney gurubu öğrencileri için müzelere özgü çeşitli öğretme ve öğrenme etkinlikleriyle izmir Etnografya Müzesi'nde, kontrol gurubu öğrencileri için ise, geleneksel yöntemlerle doğal sımf koşullarında işlenmiştir. Her iki sınıfta da Milli Eğitim Bakanlığı müfredatı dışından seçilen `Unutulmaya Yüz Tutmuş Geleneksel Türk El Sanatları` ünitesi konu olarak verilmiştir. Araştırmanın verileri, deneysel işlemlerden önce ve sonra, üniteyle ilgili 45 maddelik basantesti uygulanarak toplanmıştır. Elde edilen veriler, ortalama, standart sapma, bağımlı ve bağımsız guruplar için t istatistiği, varyans analizi ve tukey HSD testi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre ulaşılan sonuçlar şunlardır: 1 1. Müzelerin, ilk kurulduğu yıllardan 20. yüzyılın ortalarına kadar devam eden süreçte en önemli görevleri; kültürel değerleri toplamak, depolamak, korumak, belgelemek ve sergilemek iken sonraları bu görevleri araşma, topluma estetik duygusunun kazandırılması, geçmişin, bugünün ve geleceğin açıklanması ve halkın eğitilmesi de girmiştir. 2.Tarih dersindeki bir konuyu, -derste anlatılan konunun müzedeki koleksiyonların anlattığı konuyla örtüştüğü durumlarda- çeşitli öğretme ve öğrenme yöntemleriyle müzede işleyen deney gurubunun başarısının, aynı konunun geleneksel yöntemlerle sınıfta işlendiği kontrol gurubunun başarısından daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Buna göre, müzelerden bir ders ortamı olarak tarih derslerinde yararlanılması, öğrencilerin başarısını artırmakta, bilişsel becerilerini geliştirmektedir. 3. Tarih derslerinin, çeşitli öğretme ve öğrenme yöntemleriyle müzelerde işlendiği deney gurubundaki kalıcılık düzeyi, aynı dersin geleneksel yöntemlerle sınıfta işlendiği kontrol gurubuna göre daha fazla çıkmıştır. Anahtar Sözcükler: Müzecilik, Müze Eğitimi, Tarih Öğretimi, Eğitim ve Müzeler, Tarih Öğretimi ve Müzeler.

XI ABSTRACT AND KEY WORDS THE EFFECTS OF MUSEUMS ON HIGH SCHOOL STUDENTS' SUCCESS IN THEIR HISTORY LESSONS AND THEIR ABILITIES OF REMEMBERING THE SUBJECTS The aim of this research is to expose the historical development of museumology, to suggest the educational aims and purposes of museums, to examine the effects of visiting museums together with associated educational activities in those museums and then to evaluate the high school students' success in their history lessons and their ability to store up information thus aquired. This work is composed of two chapters. The first chapter is a literature survey for museumology and the educational roles of museums. This is, in effect, historic research. The rest can be considered as experimental work because the main purpose of the other chapters is to evaluate the effects of museums on high school students' success in their history lessons and their standards of input. In the first chapter, a definition of 'museum' has been attempted and some information has been given about various kinds of museums and their functions in education. Then the historical development of musemology has been dealth with. In this part, the establishment of first museums both in Turkey and in the world and the developments in the field of museumology up to present time are focused on. Moreover, the educational roles of the museums have been revealed and the question of how it is possible to benefit from museums as learning and teaching places in education particularly in history education has been tried to answer. The experimental part of this research was practised in Güzelbahçe İMKB Endüstri Meslek Lisesi in the history lessons of the nineth grade students of 2003-2004 educational year, second term. The lessons were done in Izmir Ethnography Museum with various learning and teaching activities that are unique to museums for the experimental group. For the control group, the lessons were done with traditional methods in classroom conditions. In both classes, the subject was `Traditional Turkish Handcraft Which is Almost Forgotten`, which was chosen out of the formal curriculum of Ministry of National Education. The data ofXll the research were collected by means of an achievement test related to the unit which had 45 items and which was administered before and after the experimental application. The data collected were analysed with the help of mean, Standard Deviation, t-test for dependent and independent groups, Variance Analysis and tukey HSD test. The findings of the research are: l.From the first years up to the Mid-20th century, the most important functions of museums were; collecting the cultural values, keeping, protecting, confirming and exhibiting them later on,, making the society have the esthetic aspect, explaining the past and the present and training the people have been added among these functions. 2.1n the case that the subject of the history lesson corresponds with the collections of the museum, the achievement of the experimental group that did the lesson in the museum with different learning and teaching methods were higher than that of the control group who did the lesson with traditional methods in the classroom. According to these results, the use of museums in history lessons as a teaching environment increases the students' success and develops their cognitive skills. 3. The permanancy level of the experimental group who did the history lessons in museums with different learning and teaching methods has been found out higher than the control group who did the same lesson with traditional methods in the classroom. Key Words: Museumology, The Museum Education, History Teaching, Education and Museums, History Teaching and Museums