Milli Eğitim Bakanlığı denetmenlerinin denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri

Abstract

Araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığı denetim alt sisteminde yer alan Bakanlık müfettişleri ile ilköğretim müfettişlerinin denetim alt sisteminin yapısal sorunlarını algılama düzeylerini ve iş doyumu düzeylerini bulmak ve bu düzeyler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını kendi algılarına dayanarak tespit etmektir. Böylece, Milli Eğitim Bakanlığı denetim alt sisteminin, yapısal sorunlarını çözmek, sağlıklı ve etkili bir yapıya kavuşturmak ve denetmenlerin iş doyumlarını yükseltmek için, bilimsel verilere dayalı olarak yetkililere ve araştırmacılara öneriler sunulması amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2002-2003 öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak Ankara (186), İzmir (62) ve İstanbul (30) olmak üzere üç merkezde görev yapan toplam 278 Bakanlık Başmüfettiş, Müfettiş ve Müfettiş yardımcısı ile İl merkezlerinde (81 il) çalışmalarını yürüten 3014 İlköğretim Müfettişlerinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi, Ankara İstanbul ve İzmir bölgesinde görevli 114 Bakanlık başmüfettiş,müfettiş ve müfettiş yardımcısı ile oranlı küme örnekleme tekniği ile beş ayn bölgeye ait 21 ilden toplam 524 ilköğretim müfettişi ve ilköğretim müfettişi yardımcısından oluşmuştur. İş doyumuna ilişkin veriler, araştırmacının geliştirdiği ve beşli likert tipi derecelendirme ölçeğine göre hazırlanmış 58 maddelik `Denetmenlerin İş Doyumu Anketi` ile sağlanmış olup anket beş alt boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar: 1. İşin Özellikleri, 2.Gelir ve Meslekte Yükselme, 3. Çalışma Şartlan, 4. İnsan İlişkileri Uyum ve Saygı, 5. Örgütsel İşleyiş` olarak belirlenmiştir. `MEB Denetim alt Sisteminin Yapısal Sorunlarını algılanma düzeyine ilişkin veriler, araştırmacının geliştirdiği ve beşli likert tipi derecelendirme ölçeğine göre hazırlanmış 54 maddelik `MEB Denetim Alt Sisteminin Yapısal Sorunları Anketi` ile sağlanmış olup anket iki alt boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar: 1. İnsana dayalı Boyut, 2 Örgüte dayalı (Teknik) Boyut. Olarak belirlenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde; aritmetik ortalama, standart sapma, değişkenlerin ikili gruplamasında `t` testi, üç veya daha çok gruplamada ise tek yönlü varyans analizi yöntemleri ile denetmenler arasındaki farklı görüşlerin kaynağının belirlenmesi için `LSD` anlamlılık testi uygulanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri bulmada ise korelasyon analizi testleri uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şunlardır: 1. İlköğretim müfettişlerinin denetim alt sisteminin yapısal sorunlarını algılama düzeyi Bakanlık müfettişlerinden daha yüksek düzeyde bulunmuştur. 2. Bakanlık müfettişlerinin iş doyum düzeyi ilköğretim müfettişlerinin iş doyum düzeyinden yüksek olmasına rağmen yeterli düzeyde bulunmamaktadır. İlköğretim müfettişlerinin iş doyum düzeyi ise `düşük` çıkmıştır.VI 3. Bakanlık müfettişleri, denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin her iki boyutu `kararsız` düzeyde; ilköğretim müfettişleri ise `yüksek` düzeyde algılamışlardır. 4. Her iki müfettiş grubunun, denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin tüm alt boyutlara göre kendi görüşleri arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki vardır 5. Bakanlık müfettişlerinin, İş doyumunun alt boyutlarına göre algı düzeyleri sadece `işin özellikleri` boyutunda yüksek çıkmıştır. İlköğretim müfettişlerinin iş doyumu alt boyutlarının tümünde ise düşük veya kararsız düzeydedir. 6. Her iki denetmen grubunun iş doyumu alt boyutlarına ilişkin olarak kendi görüşleri arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki vardır. 7. Bakanlık müfettişlerinin Milli Eğitim Bakanlığı denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin görüşleri arasında, kişisel özelliklere göre anlamlı bir farklılık yoktur. 8. İlköğretim müfettişlerinin Milli Eğitim Bakanlığı denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin görüşleri arasında, 'yaşlarına` göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 9. Bakanlık müfettişlerinin İş doyumuna ilişkin görüşleri arasında kişisel özelliklerine göre anlamlı bir farklılık yoktur. lO.İlköğretim müfettişlerinin İş doyumuna ilişkin görüşleri arasında: ` Cinsiyetlerine`, `toplam hizmet sürelerine`, `Öğrenim durumuna`, `Ailenin gelir düzeyine`, `Yaşlarına` göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 11. Her iki denetmen grubunun, denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin görüşleri ile iş doyumuna ilişkin görüşleri arasında anlamlı ve negatif yönde bir ilişki vardır. O.Gerek denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ve gerekse iş doyumuna ilişkin olarak, Bakanlık müfettişleri ile ilköğretim müfettişlerinin görüşleri arasında, anlamlı bir farklılık vardır.

The purpose of this study is to investigate the perception and job satisfaction levels of ministery and primary inspectors working in the inspection subsystem of ministery of public instraction about the structural problems of inspection subsystem and to find out if there is a meaningful relation between these levels by concerning an inspectors' perceptions. Thus, it is aimed to make suggestions that are based on scientific data to the administrators and researchers in order to solve the structural problems of inspection subsystem of the ministery of public instruction and to make it have more effective and healthy structure and to better the Inspections' level of job satisfaction. The population of this study include 278 ministery headinspectors, inspectors and inspector asistants who work in three center to be completed in Ankara (186), İzmir (62) and Istanbul (30). With 3014 primary inspectors and primary works in city centers (81) during the 2002-2003 school year. The study sample contains 114 ministery head inspectors, inspectors and inspector asistants working in Ankara, İzmir and İstanbul with 524 primary inspectors and primary inspector asistants selected with rational group sampling tecnique. The data concerning job satisfaction is produced with an inspectors' Job Satisfaction Questionnaire which gets 58 items developed by researcher and is a five point likert scale and includes five subdimensions. These dimensions: 1. The charecteristics of job, 2Improving income and career, 3.Working conditions, 4.Human relations, harmony and respect, 5.0rganizational workability. The data concerning structural problems of inspection system is produced for a Structural Problems Questionnaire of Ministery of Public Instraction which it gets 54 items developing by researcher and is a five point likert scale and includes two subdimensions. These dimensions : 1. The dimension based on human, 2. The dimension based on organization (technique dimension). In order to analyze the obtained data, simple Average, Standard deviation, `t` technique, variance analysis and correlation analysis are used to obtain the relationship among the variables. LSD technique is used to find the origins of diffrent thoughts among the inspectors The results indicate that: 1. Perception levels toward structural problems of inspection subsystem of primary inspectors are higher than ministery inspectors. 2. Although job Satisfaction level of ministery inspectors are higher according to primary inspectors, it is not sufficient. The job satisfaction of primary inspectors is observed as a low level. 3. When ministery inspectors feel `unstable` related to both dimensions about structural problems of inspection subsystem, primary inspectors perceive these dimensions in high level. 4. There is a significant and positive relation towards all the subdimensions of the structural problems of inspection subsystem both among the ministery and primary inspectors. 5. Ministery inspectors' perception levels is only high on the dimension characteristics of job according to the subdivisions of job satisfaction. Then primary inspectors' perception levels are low and unstable.vııı 6. There is a significant and positive relation among the perception levels of all two groups inspectors about subdivisions of job satisfaction. 7. There is not a significant difference according to personal characteristics among ministery inspectors' perception levels about structural problems of inspection subsystem. 8. There is a significant difference according to the ages among primary inspectors' perception levels about structural problems of inspection subsystem. 9. There is not a significant difference according to the inspectors' personal characteristics among ministery inspectors' perception levels toward job satisfaction. 10. There is a significant difference according to the ages, gender, training situation, family's income level and total service life among primary inspector' opinions toward job satisfaction. 1 1. There is a significant and negative relation among all inspectors perception levels toward job satisfaction with their perception levels toward structural problems of inspection subsystem. 12. There is a significent difference among ministery inspectors' opinions and primary inspector opinions toward both structural problems of inspection subsystem and job satisfaction.