İlköğretim okulu müdürlerinin vizyoner liderlik davranışları ve okul kültürü

Abstract

ÖZET Tarama modelindeki bu araştırmada, ilköğretim okulu öğretmenlerinin okul müdürlerinin vizyoner liderlik davranışlarına ve okullarındaki kültüre ilişkin görüşlerini saptayıp, bu görüşlerin öğretmenlerin mesleki ve kişisel özellikleri ile okul müdürlerinin ve okulların bazı özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2003-2004 öğretim yılında İzmir İli Metropol İlçelerindeki toplam 337 resmi ilköğretim okulunda görev yapan 11.799 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise, evrenden `oranlı küme örnekleme` yöntemiyle seçilen 36 resmi ilköğretim okulunda görev yapan 1631 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli veriler, araştırmacının geliştirdiği 53 maddeden oluşan `Okul Müdürlerinin Vizyoner Liderlik Davranışları Ölçeği` ve 48 maddeden oluşan `Okul Kültürü Ölçeği` ile elde edilmiştir. Ölçeklerden elde edilen verilerin çözümlenmesinde, gruplar arası görüş farklılıklarım belirlemek için `t` istatistiği ile tek yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır. Varyans analizine göre farkın anlamlı olduğu durumlarda ise, farkın kaynağını belirleyebilmek için `Scheffe` testinden yararlanılmıştır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin vizyoner liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri ile okullarındaki kültüre ilişkin görüşleri arasındaki ilişkiyi saptayabilmek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Tekniği' nden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şunlardır: 1. İlköğretim okulu müdürlerinin vizyoner liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri arasında; cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, öğrenim düzeyi, branş, bulundukları okuldaki hizmet süreleri, okulun büyüklüğü, okul müdürlerinin yöneticilik alanında hizmet içi eğitim alıp almaması değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunmazken; okulun kuruluş tarihi, okul müdürlerinin bulundukları okuldaki hizmet süreleri ve okul müdürlerinin yöneticilik mesleğindeki kıdemi değişkenlerine göre istatistiksel bakımdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. 2.İlköğretim okulu öğretmenlerinin okullarındaki kültüre ilişkin görüşleri arasında; cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, öğrenim düzeyi, branş, bulundukları okuldaki hizmet süreleri, okulun büyüklüğü, okul müdürlerinin yöneticilik alanında hizmet içi eğitim alıp almaması değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunmazken; okulun kuruluş tarihi, okul müdürlerinin bulundukları okuldaki hizmet süreleri ve okul müdürlerinin yöneticilik mesleğindeki kıdemi değişkenlerine göre istatistiksel bakımdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. 3. İlköğretim okulu öğretmenlerinin okul müdürlerinin vizyoner liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri ile okullarındaki kültüre ilişkin görüşleri arasında istatistiksel bakımdan anlamlı ve pozitif yönde güçlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER 1. Vizyoner Liderlik 2.0kul kültürü x

ABSTRACT In this research was designed as a survey, the views of elementary school teachers about visionary leadership behaviours of school principals and the culture at their schools have been determined and whether these views vary by means of the teachers'professional and personal characteristics and some characteristics of school principals and schools have been dealt with. The population of the research consists of 11.799 teachers employed in 337 formal elementary schools located on the borders of the metropolitan municipality of İzmir in 2003-2004 academic year. The sample of the research comprises 1631 elementary school teachers working in 36 formal elementary schools. The data of the research has been collected through `Visionary Leadership Behaviours Scale of Elementary School Principals` consisted of 53 items and `School Culture Scale` consisted of 48 items developed by researcher. t-test has been made use of to discern the significance of the difference between two groups and one-way variance analysis for the difference between avarages of three or more groups. When the difference was found to be significant in any case, Scheffe Test was made use of to find out the source of the difference. The Pearson Moments Multiplication Correlation Technique was made use of to discern the relationship between the teachers'views about visionary leadership behaviours of school principals and the culture at their schools. The findings of the research are as follows: 1. While there is no significant differences between the views of elementary school teachers about visionary leadership behaviours of school principals by means of their gender, age, career periority, education level, branch, service life at school they worked, training sitvation İn administration field of school principals and according to greatness differences of schools thet worked; there are significant differences by means of the foundation date of schools, service life of school principals at school they worked and administration periority. 2.While there is no significant differnces between the views of elementary school teachers about the culture at their schools by means of their gender, age, career periority, education level, branch, service life at school they worked, training sitvation in administration field of school principals and according to greatness differences of schools they worked; there are significant differences by means of the foundation date of schools, service life of school principals at school they worked and administration periority. 3. There is statistically a positive, strong and significant relationship between the views of elementary school teachers about visionary leadership behaviours of school principals and the culture at their schools. KEY WORDS l.Visionery Leadership 2. School Culture XI