Kitle iletişim araçlarının 8. sınıfta okutulmakta olan Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi dersine etkilerinin araştırılması ve değerlendirilmesi

Abstract

Milli eğitim kurumlarının en önemli amaçlarından biri öğrencileri etkin, üretken ve aynı zamanda iyi bir vatandaş olarak yetiştirmektir. Öğrenciler etkin, üretken ve iyi bir vatandaş olmak için gerekli ilk temel bilgi ve becerileri, ilköğretim okullarında kazanırlar. Günümüzde ilköğretim programlarında bu işlevi üstlenen derslerden bir tanesi de; 2010-2011 eğitim öğretim yılında seçmeli ders iken 2011-2012 eğitim öğretim yılında ilköğretim 8. sınıflarda mecburi ders olarak okutulmaya başlanan `Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi? dersidir. Bu ders önemli bir işlev üstlenmekle birlikte, uygulamada öğretmen, öğrenci ve velilerin yeterince ilgi göstermedikleri gözlenmektedir. Bu eksiklilerin giderilmesi adına mutlaka her kurum veya kuruluşun üzerine düşen bir takım görevler mevcuttur. Günümüzde hızlı bir teknolojik gelişim yaşanmaktadır. Bu gelişim içerisinde kitle iletişim araçlarının rolü de artmıştır. Kitle iletişim araçlarının temel görevi, toplumu ilgilendiren olaylarda toplumu bilgilendirmek, toplumu aydınlatmak, kamuoyu oluşturmak, toplumu siyasi, sosyal ve teknik gelişmelerden haberdar etmektir. Kitle iletişim araçları diye adlandırdığımız çeşitli gazeteler, dergiler, televizyon, radyo, internet vs. birçok basın yayın organı toplumun her alanda şekillenmesinde önemli rol oynamaktadır. Tam anlamıyla iyi bir vatandaş olma şuuruna sahip, demokratik, insan hak ve hürriyetlerine saygılı bireyler yetiştirmek için mutlaka kitle iletişim araçları da etkin bir şekilde kullanılmalıdır. Günümüzde bakıldığında kitle iletişim araçları birçok alanda faaliyet göstermekte, kamuoyunu çeşitli konularda bilgilendirmektedir. Bu araştırmada kitle iletişim araçlarının 8. sınıfta okutulmakta olan `Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi? dersine etkilerinin araştırılması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada İzmir?in Karabağlar İlçesindeki Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu, Mustafa Urcan İlköğretim Okulu, Zeyni Hanım İlköğretim Okulu, Eserkent İbrahim Kavur İlköğretim Okulu, Duğrallar İlköğretim Okulu ve Uluğbey İlköğretim Okulu 8. sınıf öğrencileri katılımcı olarak kullanıldı. Katılımcı olan öğrenciler seçilirken örneklem yöntemi kullanılmıştır. Çalışma toplam üç yüz (300) öğrenci üzerinde uygulanmıştır.Araştırmada veri toplama aracı olarak ,?Kitle İletişim Araçları ve Vatandaşlık Demokrasi Eğitimi Ölçeği? ve ?Görüşme Formu?, kullanılmıştır.Araştırma, örneklem olarak alınan okullar ve öğrenciler üzerinde uygulandı. Karasar (1986), Örneklem yöntemini şu şekilde tanımlıyor: `Örneklem belli bir evrenden, belli kurallara göre seçilmiş evreni temsil yeterliliği kabul edilen küçük kümedir.? Bu araştırmada örneklem yöntemlerinden `Küme Örnekleme Yöntemi? seçilmiş ve uygulanmıştır. Küme Örnekleme Yöntemi; `Evrendeki bütün kümelerin tek tek eşit seçilme şansına sahip oldukları durumda yapılan örneklemeye denir.? Karasar (1986). Bu örnekleme yönteminin alt kolu olan `Oranlı Küme Örnekleme? bu araştırmada kullanılmış örnekleme yöntemidir. Okullar seçilirken okulların akademik başarı düzeyleri, ekonomik ve sosyal düzeyleri de dikkate alındı. Araştırmada `Görüşme Formu? hazırlanırken `Yarı Yapılandırılmış Görüşme? yönteminden yararlanılmıştır. Büyüköztürk (2012), Yarı Yapılandırılmış Görüşmeyi; `Hem sabit seçenekli cevaplamayı hem de ilgili alanda derinlemesine gidebilmeyi birleştiren görüşme yöntemidir.? şeklinde tanımlamıştır.Araştırmada yapılan ölçek çalışması sonuçları ve görüşme sonuçları tek tek dikkate alınıp değerlendirilerek istatistiksel veriler dönüştürüldü. İstatistiksel veriler SPSS 16 analiz paketi kullanılarak hesaplanmıştır. Bu tez çalışmasında, Türk Milli Eğitim sisteminin amaçladığı vatandaş tipinin yetiştirilmesinde kitle iletişim araçlarının ne denli etkili olduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmanın temel amacı, kitle iletişim araçları olarak adlandırılan gazete, dergi, televizyon vb. araçların `Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi?ne olumlu ya da olumsuz etkilerini belirleyebilmektir. Bu amaçla, kullanılan kitle iletişim araçlarında yer verilen vatandaşlık ve demokrasi ile ilgili kavramlarla, 8. sınıfta okutulan `Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi? dersinin müfredat programında geçen konular arasındaki farlılıklar ve benzerliklerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçlar doğrultusunda 8. sınıfta okutulan `Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi? dersinin müfredat programı doğrultusunda hazırlanan, 5?li Likert tipi ve 45 sorudan oluşan ?Kitle İletişim Araçları ve Vatandaşlık Demokrasi Eğitimi Ölçeği (KİAVDEÖ)? geliştirilmiştir.Öğrencilerin KİAVDEÖ? ye verdikleri cevapların yüzde ve frekans dağılımları değerlendirildiğinde; öğrencilerin ölçek maddeleri için belirtilen görüşlere yüksek oranlarda ?katılıyorum? cevabını verdikleri görülmektedir. Öğrencilerin cevaplarına göre; kitle iletişim aracı olarak bu çalışmada kullanılan televizyon, radyo, süreli yayınlar, internet ve gazetelerin; devlet, demokrasi, anayasa, vatandaşlık, vatandaşlık hakları ve sorumlulukları ile ilgili temel kavramların anlaşılmasında; sosyal, ekonomik ve siyasal hakları konularında bilinçlenmelerini sağlamalarında, toplumu Atatürk?ün vatan ve millet sevgisi ile ilgili bilinçlendirmede ve milli dayanışmanın, milli birlik ve beraberlik üzerindeki etkisini kavratılmasında, insan hakları ve önemine yönelik bilinçlendirmelerinde, milli güvenliğin öneminin anlaşılmasında, Türk Silahlı Kuvvetleri?nin tanınmasının ve öğrenilmesinin sağlanmasında, toplumun anarşi ve terörü tanıyabilmesinde, Türk kadının toplumdaki yerinin ve öneminin kavratılmasında önemli etkileri olduğu saptanmıştır.Öğrencilerin ölçek sorularına yönelik verdikleri cevapların nedenlerinin araştırılması ve bunun sonucunda öğrencilerin kitle iletişim araçları ile dersin müfredatının uyuşup uyuşmadığı konusunda kendi görüşlerini ifade etmeleri sağlanmıştır. Öğrenci mülakatlarına göre ise; evlerine gazete alındığı için gazete haberlerinde vatandaşlık konuları ile ilgili haberleri kolaylıkla görebildiklerini ve dikkatlerini çektiklerini, hemen hemen herkesin evinde televizyon olduğundan kolaylıkla televizyondan bu tür haberlerin dikkatlerini çektiklerini, radyolarda genelde müzik kanalları öğrenciler tarafından dinlendiği için vatandaşlık ile ilgili haberlerin çok fazla radyo kanallarında duymadıklarını, internetten çok faydalandıklarını, süreli yayınlar konusunda çok fazla bilgi sahibi olmadıklarını, özellikle konuyla ilgili başta öğretmenlerinden olmak üzere büyüklerinden yararlandıklarını ve konuyla ilgili merak ettiği konularda öğretmenlerine ve büyüklerine sorular sorduklarını ifade etmişlerdir. Yapılan görüşmeler sonucunda kitle iletişim araçlarından özellikle televizyon, gazete ve internetin `Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi? dersine önemli derece etkili olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Araştırmadan elde edilen bilgiler ve sonuçlar doğrultusunda aşağıdaki öneriler getirilmiştir: 1.Vatandaşlık Bilgisi Ve Demokrasi Eğitimi Dersi?nin müfredat konularının derste işlendikten sonra yaşamla ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Bunun için ise özellikle kitle iletişim araçlarında öğrencilerin seviyelerine uygun programlar, yazılar, hikâyeler ve hatta masallar bulunması önerilmektedir.2.Vatandaşlık Bilgisi Ve Demokrasi Eğitimi Dersi?nin kazanımları öğrenci seviyesine uygundur. Fakat kazanımları öğrencilere aktarmak amacı ile uygulanan etkinliklerin yetersiz olduğu görülmüştür. Bunu çözme adına ise kazanımların gerçekleşmesi için daha çok etkinlik yapılmalıdır. Yapılacak olan etkinliklerin güncel konulardan olması kitle iletişim araçlarında yayınlanan olaylardan seçilmesi önerilmektedir.3.Öğrencilerin kitle iletişim araçlarında çıkan olaylarla ilgili olarak görevler verilerek, ders konusu ile ilgili karşılaştırmalar yapması ve böylelikle ders konularının yaşamla ilişkilendirilmesi sağlanması önerilmektedir.4.İlgili olan bakanlık ile özellikle çocukların takip ettiği kitle iletişim araçlarına sahip medya patronları bir araya gelerek çocuklara yönelik öğrenme sürecinde bilgiyi yapılandırmalarını, Türkiye Cumhuriyeti?nin vatandaşı olarak temel hak ve özgürlüklerin farkına varmalarını sağlayacak, demokrasi bilincine sahip ve demokrasiyi bir yaşam biçimi haline getirmeyi hedef alan bireylerin yetişmesi için, sayılan bu değerleri öğreten, öğretilmesine yardımcı eğitici programların hazırlanması önerilmektedir.5.Vatandaşlık Bilgisi ve Demokrasi Eğitimi Dersi?nin ders kitabı ve öğretmen kılavuz kitaplarının hazırlık süreçlerinde gerçek hayattan alınmış olay ve yaşam hikâyelerine yer verilmesi öğrencilerin derse olan motivasyon ve katılımını olumlu yönde etkileyebilir. Çocuk dergilerinde verilmek istenen değerlerle ilgili bölümler oluşturulabilir.6.Kitle iletişim araçlarının etkinliği hayatın her alanındaki değerlerin öğrenilmesinde etkin olarak kullanılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Kitle İletişim Araçları, Demokrasi, İnsan Hakları, Vatandaşlık Bilgisi.

One of the most important goals of national education institutions is to educate the students as efficient, prolific and as well as good citizens. The students gain the first required basic knowledge and skills to be efficient, prolific and good citizens in primary schools. Today, one of the lectures undertaking this function in primary schools is the lecture ?The Knowledge of Citizenship and Education of Democracy? which was an optional lecture in the 2010-2011 academic year whereas it is start to be studied as a compulsory lecture at the 8th grade in the 2011-2012 academic year. Along with undertaking an important function, this lecture is observed not to be interested by the teachers, the students and the parents. On behalf of removing these deficiencies, several tasks which every foundation and organization is responsible for are available.Today, a quick technological improvement is experienced. In this improvement, the role of mass media has increased. The basic mission of the mass media is to inform the society about the cases concerning the society, to enlighten the society, to mould public, to inform the society about political, social and technical development. Named as the mass media, many organs like various newspapers, magazines, television, radio internet etc play an important role in the configuration of the society in the every area. The mass media also should be used effectively to grow up individuals who have exactly the conscience of being a good citizen, democratic, respected to the human rights and liberties. When examined, today the mass media is active in a lot of areas, and informs the public about various subjectsIn this research, its aimed to be researched and evaluated the effects the mass media to ?The Knowledge of Citizenship and Education of Democracy?, being studied at the 8th gradeIn the research, the 8th grade students from Fevzi Çakmak Primary School, Mustafa Urcan Primary School, Zeyni Hanım Primary School, Eserkent Primary School, Ibrahim Kavur Primary School, Dugrallar Primary School, and Ulugbey Primary School in Karabaglar, Izmir will be used as experimental subject.In the research, ?the Scale? and ?The interviewing method? will be used as data collection tool.The research will be applied on the schools and students that are to be selected by the Sample Method. While selecting, the academic success levels and financial and social levels of the schools will be also considered. The inquiry workout and the interviewing method made in the research will be considered one by one and evaluated and the statistical data will be extracted.The students who participated in this research were chosen by statistical sample method. This research was done on 300 students. Interview Form, Mass Media and Citizenship Democracy Education Scale were used in this research.The research was applied on the sample students and the schools. Karasar (1986) defines the statistical sample method as follows: ?Statistical sample is a small set from a defined universe which has the qualities of the universe.? In this research we used ?Set Sample Method?among the sample methods. Set sample method means that ?all the sets in the universe has the same sampling with replacement.?Karasar (1986).While choosing the schools we cared about schools? academic success levels, economic levels and social levels. In this research while preparing ?Interview Form? we used ?Semi-Constructed Interview? method. Büyüköztürk (2012), defines this method as follows; ?This interview method combines both fixed alternative and going in-depth in the related field. Statistical data was calculated by using SPSS 16 Analysis Package.In this dissertation, we aimed to reveal how important the mass media is in growing up the citizen type that the Turkish National Education wants to create. Research?s main aim is to define the pros and cons of mass media on Citizenship and Democracy Education.We developed 5-point Likert Scale and Mass Media and Citizenship Education Scale which has 45 questions. (KİAVDEÖ)When we analyze the students? answers? percentage and frequency distribution, we see that students ?Agree? with the points in the questionnaire. According to students? answers mass media has an impact on:?Government?Democracy?Constitution?Citizenship?Rights and liabilities?Becoming conscious in social, economic and political issues.Accorging to student interview, students are aware of citizenship issues because they receive daily newspaper and they have TV sets at home and they spend plenty of time surfing on the Internet but they aren?t aware of the same subject on the radio because they prefer listening to music.According to this interviews, we see that mass media has a great impact on Citizenship and Democracy Education lesson.We developed the following results from the research:1.Citizenship and Democracy Education subject must be connected to real life. For that reason we suggest that there must be programs, articles, stories even tales on mass media.2.Citizenship and Democracy Education gains are suitable for students? level. But it?s clearly seen that activities are insufficient. It?s suggested that the subjects must be chosen from mass media events.3.Students must be assigned research works about mass media events. With the help of this assignments students can relate the subject with the real life.4.Mass media executives and the related ministry should come together and it is suggested that mass media executives and ministry administratives should make useful programs for the students.5.Citizenship and Democracy Education textbook and teacher?s book must contain real life issues and events and this can effect students? motivation positively.6.The effectiveness of mass media must be used in teaching life values in every part of life.Key words: mass media, democracy, human rights, citizenship