Sanat eğitiminde eleştirel pedagoji bağlamında Kitsch olgusu ve estetik beğeni üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sanat eğitiminde eleştirel pedagoji bağlamında Kitsch olgusunu ve estetik beğeni kavramını değerlendirmektir. Bu nedenle çalışma kapsamında, eleştirel pedagoji açısından sanat eğitimi, sanat eğitiminde değer sorunu, Frankfurt Okulu'nun Eleştirel Teori'sinden hareketle günümüz sanat eğitimi, sanat eğitiminde tüketim ilişkileri bağlamında Kitsch olgusu ve estetik beğeni konuları üzerinde durulmaktadır. Ayrıca sanat eğitimi alan öğrencilerin eleştirel pedagoji, Kitsch olgusu ve estetik beğeni ile ilgili görüşleri incelenmektedir.Bu çalışma, nitel araştırma türlerinden `Betimsel araştırma` yöntemi kullanılarak yapılandırılmış kuramsal-analitik bir çalışmadır. Betimsel araştırma yöntemi bağlamında kuramın yapı taşları olan eleştirel pedagoji, Kitsch ve estetik beğeni ile ilgili kavramlara ilişkin geçmiş ve güncel kaynaklara ulaşılarak doküman incelemesi ve yorumlaması yapılmaktadır. Doküman incelemesinin yanı sıra elde edilen nitel verilerin sosyal geçerliliğini tartışma açısından yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma evreni Yüksek Öğretim kurumlarının Resim-İş Öğretmenliği bölümleridir. Görüşme yapılacak örneklem grubu ise `uygun örnekleme` ( conformity sampling) yöntemi kullanılarak seçilen Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Resim-iş Öğretmenliği bölümü Resim Anasanat Dalı (30 kişi) 4. sınıf öğrencileridir. Sanat eğitimi alan, Lisans öğrencilerinin, -Kitsch olgusuna ve özelliklerine,- Kitsch'in sanat ile olan ilişkisine, -Sanat Eğitiminde, Kitsch çalışmalar üretilip üretilmediğine, -Sanat eserinde `Güzel`in ve `Çirkin`in ne olduğuna, Sanat Eğitiminde `Estetik Beğeni` kavramına, Sanat eğitiminde `Eleştirel Pedagoji` yönteminin uygulanmasına, yönelik görüşleri alınmıştır. Öğrencilerin görüşleri araştırmacılar tarafından hazırlanan ve altı sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formun yardımı ile alınmıştır. Görüşme formunda yer alan soruların içerik-kapsam geçerliliğini sağlamak için uzman görüşüne başvurulmuştur. Her öğrenci ile görüşme yaklaşık kırk dakika sürmüştür.Tümevarım veri analizi sonucunda veriler temalar haline dönüştürülmüş ve oluşturulan temaların frekans ve yüzdeleri hesaplanmıştır. Bulgular bölümünde öğrencilerin görüşme sorularına verdikleri yanıtlardan doğrudan alıntılar sunulmuştur. Ayrıca öğrencilerin ifadelerinin içerikleri incelenmiş ve öğrencileri belirtmek üzere her öğrenciye bir kod verilmiştir. Bu kodlar Ö (öğrenci), öğrenci numarası (1-30), cinsiyet (K-E) şeklinde oluşturulmuştur Araştırma kapsamında uygulanan görüşme sorularının değerlendirilmesi sonucunda verilerin hangi temalar altında düzenleneceği ve sunulacağı belirlenmiş; veri analizi için bir çerçeve oluşturulmuştur. İki araştırmacı araştırma sorularına verilen yanıtları ayrı ayrı analiz etmiştir. Güvenirlik çalışması için iki araştırmacının kodlamaları Görüş Birliği/Görüş Birliği+Görüş Ayrılığı X 100 (Miles ve Huberman, 1994) formülü ile hesaplanmıştır. Buna göre araştırmanın güvenirliği % 91 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin en yüksek katılım gösterdiği madde `Sanat eğitiminde eleştirel pedagoji yöntemi kullanılmamaktadır` maddesidir. Bunun yanısıra cevapların büyük bir bölümünde öğrencilerin eğitim sistemine yönelik beklentileri de yer almaktadır. Bu beklentilerin temel noktaları eleştirel pedagojinin temel dinamikleri ( diyalog, praksis, öz-düşünüm, düşümsellik, bağlam, dönüşüm (transformasyon), kültürel yeniden üretim ve iletişim) ile örtüşmektedir. Aynı zamanda öğrencilerin sanat eğitiminden yola çıkarak yaşamın bütününe yönelik ütopik yaklaşımları bulunmaktadır. Çalışma sonuçları dikkate alınarak, eleştirel pedagojinin temel dinamikleri, amacı ve uygulama olanakları doğrultusunda sanat eğitiminde alternatif bir anlayış kurulabileceğine yönelik öneriler sunmaktadır.

The purpose of this study is to evaluate the concept of Kitsch and aesthetic in terms of critical pedagogy in art education. Therefore, the study focuses on the subjects of art education in terms of critical pedagogy, value problem in art education, Modern art education with reference to Critical Theory of the Frankfurt School, Concept of Kitsch in terms of consumption relations in art education and aesthetics. In addition, opinions of the students receiving art education about the critical pedagogy, concept of Kitsch and aesthetic are investigated.This is a theoretical-analytical study structured using the `Descriptive Research` method, one of the types of qualitative research. In the context of descriptive research, past and current sources were reviewed for the concepts about critical pedagogy, Kitsch and aesthetics, which are the cut stones of the theory, and document examinations and interpretations were made. In addition to document examination, semi-structured in-depth interview method was used to discuss the social validity of qualitative data. The target population of the study is the department of Art Teaching departments of higher education institutions. The sample group to be interviewed is the 4th graders of Art Painting Department (30 people) in the Art Teaching department of Buca Education Faculty of Dokuz Eylul University. Opinions of the undergraduates who receive art education were received about the Kitsch concept and its features, Kitsch's relationship with art, whether Kitsch works are produced or not in art education, what is `Beautiful` and what is `Ugly` in works of art, `Aesthetics` concept in art education and implementation of the `Critical Pedagogy` method in art education. Opinions of the students were received through the semi-structured interview form comprising of six questions prepared by the researchers. It was appealed to expert opinion to ensure content-scope validity of the questions in the interview form. Interview with each student lasted approximately forty minutes. As a result of the reasoning data analysis, the data were turned into themes and the frequency and percentages of these themes were calculated. Direct quotations from the answers given by the students were presented in the results section. Moreover, the contents of the statements of the students were analyzed and each student was given a code for definition. These codes were S (Student), student number (1-30), gender (F-M). As a result of the evaluation of the interview questions within the scope of the study, it was determined under which themes the data will be organized and a framework was established for the data analysis. Two researchers analyzed the answers to the research questions separately. The coding processes of two researchers were calculated through the Consensus/Consensus+Divergence X 100 (Miles and Huberman, 1994) for the reliability study. Accordingly, the reliability of the research was calculated as 91%. The article agreed by the students most was `Critical pedagogy method is not used in the art education`. Moreover, in a great part of the answers, take part the students' expectations from the education. The essential points of these expectations match with the basic dynamics of critical pedagogy (dialogue, praxis, self-reflection, intellectuality, context, transformation, cultural reproduction and communication). Besides, students have utopian approaches to the entire life with reference to art education. The study offers suggestions about that an alternative understanding may be established in the art education in line with the basic dynamics, purpose and practice of critical pedagogy considering the results obtained.