Uluslararası toplumun Bosna-Hersek`i yeniden yapılandırma süreci ve modeli

Abstract

Bosna-Hersek devleti yakın geçmişte Eski YugoslavyaFederasyonu'nunu oluşturan altı cumhuritetten birisi idi. Ülke 1992 yılındabağımsızlığını ilan ettikten sonra Nisan 1992'de Birleşmiş Milletler'in bir üyesiolmuştur Bu bağımsızlık ilanından sonra Yugoslavya topraklarında uzunsüreli bir iç savaş yaşanmıştır. Söz konusu savaş Aralık 1995'te Uluslar arasıtoplumun diplomasi politikası ve askeri müdahalesi sonucu imzalanan DaytonBarış Antlaşması ile sona ermiştir.Dayton Antlaşması, Bosna-Hersek'te; Bosna-Hersek Federasyonu(FBIH) ve Sırp Cumhuriyeti (RS)'den oluşan iki entiteli bir devlet yapısıyaratmıştır. Aynı zamanda Bosna devletinin anayası niteliğini de taşıyanDayton Antlaşması, ülkeyi üç etnik anayasal halkın, Boşnak, Sırp veHırvatların eşitliği prensibine göre kurmuştur. Bosna-Hersek'te Uluslararasıtoplumun temsilcisi olarak bulunan Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR), tüm sivilkurumların başı ve alınan kararlar üzerinde son sözü söyleme yetkisi olan birmakamdır.Bosna-Hersek merkezi otoriter bir toplumdan demokratik sürece vepazar ekonomisine geçiş sürecinde bulunmaktadır. Ülkenin önünde toplumunsavaş sonrası yeniden inşaası için gerekli olan, hukuki, siyasi, sosyal veaskeri reformları içeren uzun ve zorlu bir yol haritası bulunmaktadır.Uluslararası Toplumun Bosna-Hersek'i Yeniden Yapılandırma Sürecive Modeli başlıklı tez üç ana bölümden oluşmaktadır. lk bölümde Uluslararası himaye kavramı açıklanmış ve Uluslar arası toplumun müdahalepolitikasının geçmişi incelenmiştir. Ardından, teze model teşkil eden ülkeBosna-Hersek'in Slavların Balkanlara geldiği dönemden bağımsızlığına kadargeçen tarihçesi ele alınmıştır.Tez çalışmasının ikinci bölümünde Bosna'da 1992-1995 yıllarıarasında yaşanan savaşın ayrıntıları, barışı sağlamak için yürütülenuluslararası arabuluculuk çabaları ve uluslararası toplumun DaytonAntlaşması ile Bosna'da yeniden devlet inşası süreci incelenmiştir. Bubölümde ayrıca Bosna'da savaştan günümüze ekonomik gelişmeler veekonomik yapılandırmaya da yer verilmiştir.Tezin üçüncü ve son bölümünde Dayton Antlaşması hükümlerininBosna'da hem devlet hem de entiteler düzeyinde uygulanması, OHR'ninyerel kurumlar üzerineki karar yetkisi, Uluslararası Eski Yugoslavya SavaşSuçluları Mahkemesi ile işbirliği süreci, mültecilerin geri dönüşüne yönelikpolitikalar analiz edilmiştir. Buna ilaveten son bölümde Bosna-Hersek'in ABve NATO ile bütünleşmesi için gerekli olan reform süreci ve anayasanınyenilenmesi tartışmaları da incelenmiştir.Bosna-Hersek'in gelecekte AB'nin bir parçası olabilmesi için ülke ileAB arasındaki stikrar ve Ortaklık Antlaşması'nın tamamlanmasıgerekmektedir. Bu hedef ayrıca Balkanlar bölgesinin istikrarı için de önemtaşıyan bir konudur. Bosna-Hersek'e kalıcı bir Avrupa perspektifisunulmasının ülkedeki reform sürecini hızlandıracağı tahmin edilmektedir.

Bosnia and Herzegovina was one of the six republics of the FederalRepublic of Yugoslavia in the past. It was internationally recognized as anindependent country and became a member of the United Nations in April1992. Civil war broke out in Yugoslavia after the independence. This warended with the signing of the Dayton Peace Accord, in December 1995 as aresult of international diplomacy and internvention policyAs a result of Dayton Accord Bosnia was a state consist of twoentities, the Federation of Bosnia and Herzegovina (FBIH) and RepublikaSrpska (RS). The Accord outlines the State Constitution, which establishesthe equal rights of the three constituents of ethnic backgrounds; Bosniaks,Serbs, and Croats.The Office of the High Representative (OHR) is the chief civilian peaceimplementation institution in Bosnia. OHR has mandate to oversee theoperations established by The Accord. The High Representative has theauthority to make final decision for the civilians.Bosnia and Herzegovina is a transition country from centralizedauthoritarian government to democracy and market economy. This is a longlasting process of social reconstruction. It includes the reform of the lawenforcement, along with ongoing reforms of the economy, political system,and modifying the military.This dissertation consist of three parts. In the first part, it has beenexplained the term of international protectorete and historical process ofinternational community's intervention policy. In the same part, Bosnianhistory from Slavic times to the independent was explained.In the second part of this study, details of war in Bosnia between1992-1995, international mediation process for peace and establishinginternational state building model under Dayton Accord were clarified.Economic development and reconstrucion from war to present were asloanalysed in the same section.In the last part of dissertation, implementation of Dayton Accords inBosnia, both at state and entity level, regulations of OHR over the localinstitutions, return policy of refugees, cooperation with International CrimeTribunal for Yugoslavia were studied. In addition, the reform process which isnecessary for integration of Bosnia to EU and NATO was discussed. Debatesof constitutional amandment has been also examined in this last section.The establishment of a Stabilisation and Association Agreement (SAA)is crucial for Bosnia and Herzegovina?s future to be part of the EU, as wall asstabilizing of the surrounding region in Balkans. It is expected that theperspective of negotiating and concluding this agreement will act as anincentive for the expediting of the reform process in Bosnia and Herzegovina.