Milli mücadele dönemi istihbarat faaliyetlerinin olaylar çerçevesinde incelenmesi (1919-1922)

Abstract

Düşmanı olan ve onu etkisiz bırakmak isteyen bir kişi, topluluk ya dadevlet, karşısındaki düşmanın her şeyini öğrenmek zorundadır. Düşmanınzayıf taraflarından yararlanmak ve kuvvetli taraflarına karşı da gerekliönlemleri almak ancak istihbarat ile mümkündür.İstihbarat, barışta da savaşta da sürekliliği olması gereken birfaaliyettir. Barış zamanında, düşman hakkında yeterli bilgi toplanamaması,istihbarat değerlendirmelerinde eksiklik yaratacaktır. Bu da, alınması gerekentedbirlerde zafiyete yol açacaktır.Osmanlı Devleti'nde kurumsal anlamda bir istihbarat teşkilatıbulunmayışının eksikliği, Millî Mücadele Dönemi'nde hissedilmiştir. İşgalDevletleri'nin saldırgan tavrı ve azınlıkların taşkınlıkları karşısında, Anadoluinsanı kendi mal ve canını korumak amacıyla bir refleks ortaya koymuştur.Bunun sonucunda ortaya çıkan çeşitli grup ve cemiyetler, zamanla organizeolmuş, başlangıçta Anadolu'nun, silah, cephane ve personel ihtiyacınıkarşılamış, istihbarat istekleri için de haber temin edilebilecek yerlere nüfuzetmeye çalışmışlardır.Bu çalışmada, istihbarat kavramı ve gerekliliği, nitelikleri, metotları,çeşitleri, kaynakları ile istihbarat çalışmalarında kullanılan bazı terimlerinaçıklamaları verilerek, örnek olay anlatımlarının anlaşılır hale getirilmesisağlanmıştır. Milli Mücadele istihbarat faaliyetlerinde rol alanteşekküllerimizin tanıtılmasına yer verilen bölüm ile de örnek olaylardabahsedildiklerinde fonksiyonlarının anlaşılır olmasına çalışılmıştır.Örnek olay incelemeleri kapsamında, Türk tarafının icra ettiği 60 olay,yabancı istihbarat servislerinin faaliyetlerine ilişkin 40 olay ve karşılıklı olarakgerçekleştirilen istihbarat ve istihbarata karşı koyma çalışmalarına ait altı olayele alınmış ve değerlendirilmiştir.İşgal Devletleri'nin maddi anlamda her sahadaki üstünlüğüne karşın,muharebe alanında olduğu gibi istihbarat sahasında da çetin mücadeleleryaşanmıştır. İstihbarat ve istihbarata karşı koyma faaliyetlerini icra edenteşekküllerimizin, Millî Mücadele'nin kazanılmasında büyük katkıları olduğumuhakkaktır. Bu çalışmada ele alınan örnek olaylar, muharebe sahasındaolduğu gibi istihbarat sahasında da üstün olan düşmana karşı, AnkaraHükümeti'nin başarılı istihbarat çalışmaları yaptığını göstermektedir.Anahtar Kelimeler1. İstihbarat2. Casus3. Haber4. Değerlendirme5. Milli Mücadele

A person, community or a state, who/which has an enemy and wouldlike to leave it ineffective, is obliged to find out everything about the enemyhe/it is facing. Benefiting from the weaknesses of the enemy and taking thenecessary measures against his/its powerful aspects is possible only throughintelligence.Intelligence is an activity which should prevail through times of bothpeace and war. Inability to gather sufficient information during times of peacewould create deficiencies in intelligence assessments. And this would lead tovulnerabilities in the measures that need to be taken.The lack of an institutionalized intelligence organization in the OttomanEmpire has been felt throughout the era of the National Struggle. The peopleof Anatolia have portrayed a natural reaction to protect their lives and theirproperty against the aggressive attitude of the occupying forces end theimpetuosities of the minorities. Various groups and associations whicheventually emerged, became organized in time and earlier has met the needsof Anatolia for weapon, ammunition and personnel and tried to penetratewherever they thought they could collect information to meet their intelligencerequirements.With this study, the concept of intelligence and its necessity, itscharacteristics, methods, variety and sources as well as the definition ofsome terms used in intelligence applications have been provided and thus,the case studies mentioned in the report are made comprehensible. Thesection, where our institutions, which play a role in the intelligence activitiesduring the era of National Struggle, are explained, tries to identify and clarifythe functions of these institutions in the case studies.Within the context of the case studies, 60 cases implemented by theTurkish side, 40 cases by the foreign intelligence services and 6 cases ofmutual intelligence and counter- intelligence activities are dealt with andassessed.Despite the material superiority of the occupying forces on every field,severe challenges were observed in the intelligence field just like the combattheatre. There is no doubt about the great contributions our institutions,carrying out intelligence & counter intelligence activities, made to winning theNational Struggle. The case studies examined in the report put forth that theAnkara Government carries out successful intelligence activities against asuperior enemy in both the combat and the intelligence arena.Key Words1. Intelligence2. Spy3. Information4. Evaluation5. National Struggle