Öğretmen ve öğrencilerin liderlik algılamaları üzerine bir alan araştırması: Ankara ili lise ve dengi okullar uygulaması

Abstract

nsanların toplumsal yasama basladıgı tarihten günümüze liderlik veliderler hep varolmuslardır. Liderlik evrensel ve sosyal bir olgu ve süreçtir.Üzerinde pek çok arastırma yapılan liderlik, her gün yeni bir teori ortayaatıldıgı, çok karmasık ve kültürden kültüre degisiklik arz eden bir kavramdır.Liderlik, insan, örgüt ve toplum amaçlarına ulasmada birinci derecedeönemli faktör durumundadır. Etkili liderligin hangi kosullara baglı olduguarastırmaları, liderin kisisel özellikleri, izleyenlerin nitelikleri, durumsal vedavranıssal faktörler, degisen çevre kosulları, amaç ve hedefler ile örgüt-lideriliskileri açısından yapılmalıdır.Bu çalısmada liderligin tanımı, tarihsel gelisimi ve liderlik yaklasımlarıincelenmis, bu yaklasımların ne ölçüde Türk Milli Egitiminde uygulandıgı,mevcut sistemde hangi lider egitim programlarının yürütüldügü, lise ve dengiokullarda görev yapan ögretmen ve egitim alan ögrencilerimizin lider tiplerininasıl algıladıkları, ögretmen ve ögrencilerin sosyo-demografik özellikleri ilelise tipi farklılıkları gibi faktörlerin bu algılamada ne oranda etkiligi oldugubelirlenmeye çalısılmıstır.Bu maksatla alan arastırması yapılmıstır. Bu arastırmada Ankara ilisınırları dahilinde seçilen dört degisik tip lisede (klasik lise, meslek lisesi,anadolu lisesi, özel lise) anket uygulanmıstır. Arastırma kapsamında 155ögretmen ve 395 ögrenciye anket uygulanmıs, 147 ögretmen ve 393 ögrencianketi geri dönmüs ve 145 ögretmen ve 388 ögrenci anketi degerlendirmeyealınmıstır.Yapılan istatistiksel degerleme sonucunda;? Okul türünün liderlik algılaması ile iliskili oldugu,? Diger sosyo-demografik özelliklerin liderlik algılaması ile iliskiliolmadıgı,? Arastırma yapılan okullarda ögretmen ve ögrencilerinmüdürlerini etkilesimci lider olarak algıladıkları,? Bu algılamanın özellikle meslek lisesinde görev yapanögretmenler ile özel lisede egitim alan ögrencilerde yogunlastıgıve ögretmenlerde ögrencilere nazaran daha kuvvetli oldugu,tespit edilmistir.Bu arastırmadan ortaya çıkan sonuçların lise yöneticilerinin liderlikprofillerinin belirlenmesi ve yürütülen lider egitim programlarının etkinliginintespit edilmesi anlamın da önemli oldugu degerlendirilmektedir.Anahtar Sözcükler1. Yönetici2. Lider3. Okul Müdürü4. Liderlik5. Egitim Liderligi

Leadership and leaders exist since the date social life begins for thehumanity. Leadership is a universal and social phenomenon. Leadership,about which many researches have been made, is a complex and culturallychanging concept for which a new theory bring up everyday,Leadership is a very important factor to reach to the personal,organizational and social aims. Researches to answer the question ?what arethe conditions affecting the leadership? should be made with the perspectiveof personal characteristics of leader and followers, conditional and behavioralfactors, varying environmental conditions, aims, and the relation between theleader and organization.In this study, definition and historical development of leadership andleadership approaches are investigated. Also the application level of theseapproaches to Turkish National Education, leader training programs withinthe current system, leadership perception of teachers and students at theHigh Schools, the affect of school differences, social and demographicalproperties of the teachers and students on the leadership perception arestudied.A case study is made to accomplish the goals of this study. Aquestionnaire was taken in four different high school (classical, professional,Anatolian and private high schools) in Ankara province. The questionnaire isgiven to the 155 teachers and 395 students and answered by 147 teachersand 393 students. Answers to the questionnaire of 145 teachers and 388students are evaluated.According to the statistical results of the evaluation of thequestionnaire;- Leadership perception is related with the school type,- Other social and demographical properties are not related with theleadership perception,- Teachers and students of the studied schools consider the director ofthe school as interactive leader,- This perception is more intensive at the teachers of the professionalhigh school and students of private school and also it is stronger at theteachers when compared with the students.It is thought that this study is important for the determination ofleadership profiles of the managers of the high schools and effectiveness ofthe current leader training programs.Keywords:1. Manager2. Leader3. Director of school4. Leadership5. Training and education leadership