Kuruluşundan günümüze ekonomik işbirliği örgütünün(ECO) gelişmesi ve etkileri

Abstract

Ricardo tarafından ortaya konulan karşılaştırmalı üstünlükler teorisine göre serbest ticaret sayesinde ülkeler arasındaki rekabet özendirilir ve uzmanlaşma gelişir. Bu da kaynakların daha etkin biçimde kullanılmasını, dünya refahının yükselmesini sağlar. 20. yüzyılın ikinci yarısına doğru evrensel düzlemde ticaretin serbestleşmesine yönelik olarak önce Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) 1948'de imzalanmış daha sonra 1995'de onun yerini alan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) çerçevesinde çok taraflı ticaret müzakereleri devam etmiştir. Diğer bir yandan da aynı coğrafyada bulunan ülkeler, aralarındaki ticareti ve ekonomik ilişkileri serbestleştirmek ve genişletmek amacıyla farklı düzeylerde ekonomik bütünleşme hareketlerine yönelmişlerdir.Dünyada gittikçe yaygınlaşan küreselleşme hareketlerinin yanı sıra daha çok gelişmekte olan ülkeler ekonomik potansiyellerini geliştirmek ve rekabet güçlerini arttırmak için bölgesel bütünleşmeler (entegrasyon) kurma yoluna gitmiştir. Genellikle belli bir coğrafyayı paylaşan dil, din, kültür yakınlığı olan ülkeler arasında gerçekleştirilen bölgesel entegrasyonlardan biri de Yakın Doğu'nun gelişmekte olan ülkeleri arasında kurulmuş olan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO) dur. ECO 1964 yılında Türkiye, İran ve Pakistan tarafından Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği (Regional Coperation for Development) yâda kısaca RCD'nın devamı olarak 1985 yılında kurulmuştur.ECO entegrasyonu başlangıçta Türkiye, İran ve Pakistan arasında kurulmuş olan bir işbirliği hareketi iken, Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla birlikte Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan'ın katılmasıyla on üyeli büyük bir coğrafi alana ve nüfusa sahip bir bölgesel entegrasyon hareketine dönüşmüştür.ECO 350 milyonu aşan nüfusu 7 milyon kilometrekare alana yayılmış olup zengin doğal kaynaklara sahiptir; ECO bölgesinde toplam petrol rezervi yaklaşık olarak 138 milyar varildir. Toplam doğalgaz rezervi ise 46.3 milyar m3'tür. ECO bölgesi şimdilik alt yapısı itibarı ile 12 bin km'den uzun ham petrol boru hattı, 9 bin km'den uzun rafine petrol ürünlerini taşıyan boru hattı ve 20 bin km'ye yakın doğalgaz boru hattına sahip stratejik konumu özelliklerinin yanı sıra, üye ülkelerin jeopolitik konumu ve bu ülkeler arasındaki tarihi, kültürel kaynaklardan kaynaklanan yakın ilişkiden dolayı büyük bir entegrasyon olma yolunda adaydır. Bu tezde ele alınan dış ve iç sorunlar nedeniyle mevcut potansiyelini değerlendirmemiş olan ECO bu özellikleriyle Dünya'nın en büyük bütünleşme hareketlerinden biri olma şansına sahiptir.ECO'nun başarılarının sınırlı kalmasının ana nedenlerinden biri, kökü büyük dünya güçlerinin hegemonya mücadelesinde olan ve bölgede devam edilen siyasi karışıklıklardır. Ayrıca ECO'nun amacı ve işlevi konusunda üyelerin tam bir görüş içinde olmaması söz konusun başarının sınırlı kalmasının diğer bir nedenidir

According to the theory of comparative advantages developed by D. Ricardo, free trade encourages international competition and specialization among countries. This in turn provides a more efficient resource allocation and makes possible a rise in the level of world trade. Towards the second half of the 20th century, the General Agreement on Tariffs and Trade (GATT) was signed in 1948, and multilateral trade negotiations have continued within the framework of world Trade Organization (WTO), which took the place of GATT. On the other hand, countries sharing the some geography have initiated economic integration movement, in order to liberalize and expand trade among themselves.Along with the globalization processes encompassing the world, developing countries have started to from regional economic integration wiyh the aim of developing their economic potentials and gain competitive strength. One of the regional economic integrations, formed by Near Eastern countries, that share the same geography and that have a common language, religion and cultural background is Economic Cooperation Organization (ECO).ECO formed in 1985 has taken the place of Regional Cooperation for Development or shortly RCD which was established by Turkey, Iran and Pakistan in 1964.ECO integration, which initially was a cooperation movement between Turkey, Iran and Pakistan has evolved into a regional integration with ten members, covering a large geographical area with a big population, following the disintegration of the Soviet Union and the participation of Afghanistan, Azerbaijan, Kazakhstan, Kirgizstan, Turkmenistan, Uzbekistan and Tajikistan.The population of ECO exceeds 350 million and its area is close to 7 million km2 and ECO has rich natural resources. The total petroleum reserves in the ECO area is approximately 138 billion barrels. The total natural gas reserves amount to 46.3 billion cubic meters. ECO area enjoys a strategic position with present petroleum pipe lines longer than 12 thousand kms, refined petroleum pipe lines longer than 9000 kms and natural gas pipe lines close to 20.000 kms. Besides these, the geopolitical position of member countries and the close historical and cultural ties among them, make ECO a candidate for a more powerful economic integration.ECO, which has not been able to make use of its existing potentials due to external and internal problems to be discussed in this thesis, has a chance to became one of the most important integration movements of the world.One of the main reasons for ECO?s limited success, is the continuing political turmoil?s in the region that have their roots in the struggle for hegemony of big world powers. Besides the factor mentioned above, the lack of a common vision with respect to the aim and function of ECO is another reason for the limited success achieved.