Hurri-Mitanni Devleti

Abstract

Tezimizin konusunu, M.Ö. 2. bin yılda yaşamış bunun ve gerek dili gerekse dini özellikleri ile komsu devletleri etkilemiş bir devlet olan Hurri-Mitanni devleti ve onun kurucu unsuru olan Hurriler oluşturmaktadır. Eski Önasya tarihinde ve kültüründe önemli bir rolle karşımıza çıkan Hurriler, M.Ö. 3. binyılın sonlarına doğru, Kafkasya ve Doğu Anadolu'dan güneye doğru yayılmışlardır. M.Ö. 2. binyılda Güneydoğu Anadolu ve Suriye `de önemli bir siyasal ve kültürel varlığın temsilcisi olan bu kavim, Önasyada özgün uygarlıklar yaratmıştır. Hurrilere ilk önce M.Ö. 3. binin sonlarında Mardin dolaylarında rastlanmıştır. Urki? şehrinde bir tapınağın kurulması ile ilgili belge, taş levha üzerine arkaik çivi yazısı ile kazınan yazıt M.Ö. 2300 yıllarına aittir. Hurriler önceleri M.Ö. 2. binin ilk yarısında kısa yaşamlı küçük beylikler kurmuşlardır. Daha sonra M.Ö. 1500?1250 arasında Hurriler tarafından kurulan Hurri-Mitanni devleti o dönemde Yakın Doğu'nun Mısır'dan sonra gelen ikinci büyük gücü olmuştur.Mitanni devletinin kralları Hint-Ari kökenli idiler. Hindistan'a giden bazı Hint-Ari boylarının İran yaylası üzerinden Güneydoğu Anadolu'ya geldikleri ve yerli halk olan Hurrilerle kaynaştıkları tahmin edilmektedir. Mitanni'lerin at yetiştirme konusunda oldukça bilgili oldukları anlaşılmaktadır. Boğazköy'de bulunan Hititçe yazılmış dört tablette atların yetiştirilmesi hususundaki bilgilerin bir Mitanni'li tarafından kaleme alındığı bildirilmekte ve Hititçe çevirideki bazı teknik terimler Sanskritçe dilinde verilmektedir. Oldukça kısa süren bir egemenlik döneminden sonra Hitit kralı ?uppiluliuma tarafından son verilen Hurri-Mitanni devleti Hattuşa'ya bağlı bir eyalet haline getirilmiş, fakat Hurrilerin etkisi yörede yoğun bir şekilde devam etmiştir.

The subject of our thesis is the Hurri-Mitanni state which existed during 2000 B.C. and influenced the neighboring countries with its language and religious properties and the Hurrians who are the founding elements of it. Hurrians which had an important role in the history and the culture of Ancient Pre-Asia, were spread from Caucasia and Southern Anatolia to the South towards the end of the 3rd century. This tribe, which is the representative of an important political and cultural existence in Southeastern Anatolia and Syria in 2000 B.C., created unique civilization in Pre-Asia. Hurrians were first observed in Mardin at the end of 3000 B.C. A document which is related with the establishing of a temple in the city of Urki?, the scripture which was which was graved with an archaic cuneiform on a stone tablet belongs to the 2300 B.C. Hurrians founded some short-lived small seigniories in the first half of 2000 B.C. Later on, the Hurri-Mitanni state which was founded by Hurrians between 1500?1250 B.C. became the second most powerful force of the Near East after Egypt.The kings of the Mitannian state were originally from Hindu-Arian. It is thought that some Hindu-Arian clans coming from India came to Southeastern Anatolia via Persian plateaus and that they are merged with the local Hurrian people. It is understood that the Mitannians are very well-informed in terms of breeding horses. It is stated that the information regarding the breeding of the horses in the four tablets which were found in Bogazkoy, was written by a Mitannian and some of the technical terms in the Hittite language were given in Sanskrit language. Hurri-Mitanni state which was terminated by the Hittite king Suppluliuma after a short sovereignty period, became a state which was dependent on the city of Hattusha but the intense influence of the Hurrians continued in the region.