Feridi ve Divanı

Abstract

Divan Edebiyatı, yedi asır sürmüş ve bu sürede sayısız eser verilmiştir. Bu eserler geçmişimizi aydınlatan vesikalardır. Bu çalışma divan edebiyatı'nın şairlerinden Ferîdî ve Divânı üzerinedir.Ferîdî, XVII. yy. şairlerindendir. I. Ahmet, IV. Murat gibi şahsiyetlerin zamanında yaşamıştır. Kendisi Erzurumludur. Ferîdî iyi bir eğitim almıştır. Mezuniyetinden sonra da Tokat, İstanbul ve Erzurum'da kadılık, müftülük ve müderrislik görevlerinde bulunmuştur. Küçük yaşta vefat ettiğini tahmin ettiğimiz oğlunun mersiyyesinden Ferîdî'nin evli ve bir aileye sahip olduğunu söyleyebiliriz.Şairin divanın dışında `Zübdetü'l-Kelâm fi Husûli'l-Merâm` isimli bir eseri vardır. Biz çalışmamızda Ferîdî'nin divanını inceledik.Ferîdî Divanının kütüphanelerde ulaşabildiğimiz bir nüshası vardır. İstanbul Üniversitesi Ktp. T.2909 numaralı olan nüsha metnin oluşturulmasında kullanılmıştır. Bunun yanında şairin Arapça yazmış olduğu ?Zübdetü'l-Kelâm fi Husûli'l-Merâm? adlı eserindeki şiirler de divana alınmıştır. Şiirler transkribe edilerek, klasik divan tertibine göre sıralanmıştır.Ferîdî divanında 2 kaside, ikisi Farsça 3 tahmis, on ikisi Farsça 354 gazel, 1 rübai, biri Farsça 16 kıta, 2 nazm, ikisi Farsça 12 matla ve üçü Farsça, biri Türkçe-Farsça mülemma 81 müfret olmak üzere toplam 471 manzume vardır.Çalışmamızın birinci bölümünde Ferîdî'nin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri işlenmiştir. Ferîdî'den bahseden biyografik eserler incelenerek şairin biyografisi oluşturulmuştur. İkinci bölümde divanın şekil ve muhteva özellikleri geniş çaplı incelenmiştir. Ferîdî'nin hayatı ve edebî kişiliği incelendikten sonra üçüncü bölümde ?Transkripsiyonlu Metin? verilmiştir. Daha sonra ise dizin çalışması eklenmiştir.Ferîdî, Arapça ve Farsça'yı da bilmektedir. Şiirlerinde Türkçe'yi başarılı bir şekilde kullanmıştır. Atasözleri ve deyimlerden de faydalanmıştır.Ferîdî, başarılı bir şairimiz olup, kültür tarihimiz içinde yerini almıştır.Anahtar Kelimeler: Feridi, Dîvân, Ferîdî Dîvânı, Zübdetü'l-kelâm fi husûli'l-merâm.

The Classical Ottaman Poetry lasted seven century and a lot of works were given in these period. These works were the documents that enlightened our past. This study is about a Classical Ottaman poet Ferîdî. Ferîdî was a poet of XVII century who has a diwan. He was from Erzurum. He is a well-educated person. After his graduation he worked in Tokat,Istanbul and Erzurum as a kadhi, mufti and a teacher in medreses. Because of the elegy of assuming young died son, we can say that he was married and had a family.Apart his diwan he has a work named ''Zebdetü'l Kelam li Husulı'l- Meram''. In this study we investigated Feridi's diwan.There is one Manuscript of Ferîdî's diwan which was found in Istanbul University Library registered under the No. T.2909. Thus, This unik Manuscript was used as the sole source of writing and preparing this thesis. Besides the poems he wrote in his work 'Zebdetü'l-Kelam ti Husulı'l Meram'' in Arabic were taken to diwan. The poems are transcripted according to Classical Ottaman poetry settings.In the diwan of Ferîdî there are 471 verses including 2 kaside, two of them in Persian three tahmis, twelve of them in Persian 354 ghazels (liric poem of certain pattern),1 quatrain, one of them Persian 16 strophes, 2 versification, two of them Persian 12 the first verse of poems, three of them Persian, one of them composed half in Turkish half in Persian 81 single couplets.In the first part Ferîdî as a second name given at birth Veliyud-din Mehmet bin Abdullah er-Rumi's life, literary personality and works were worked up. His biography was formed by having investigated the works mentioning Ferîdî. In the second part, style and content characteristics of diwan were investigated comprehensively. After his life and literary personality were investigated in the third part ''Transkripsiyonlu Metin'' was given. Later on an index was added.Ferîdî also knew Arabic and Persian. He used Turkish successfully in his poems. He benefitted from proverbs and idioms.Having been a successful poet, Ferîdî took place in our culture of history.Key words: Ferîdî, Diwan, The Diwan of Ferîdî, Zebdetü'l, Zübdetü?l-kelâm fi husûli?l-merâm.