Vergi teşviklerinin doğrudan yabancı sermaye yatırım kararları üzerindeki etkilerinin analizi ve değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'de doğrudan yabancı sermaye (DYS) yatırımlarında son on yıl içinde yaşanan artışın vergi ve vergi teşvik politikaları ile olan ilişkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, öncelikli olarak DYS yatırımlarının kavramsal, kurumsal boyutu ve etkileri incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde DYS yatırımlarının belirleyenleri ve vergi teşviklerini yatırım kararları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Üçüncü bölümde, Türkiye'deki DYS hareketleri, Türkiye'de yatırımlara sağlanan teşvikler ve vergi teşvikleri ile etkinliği incelenmiş ve teşviklerin etkinliği için yapılması gerekenler ortaya konmuştur. Son bölümde ise DYS yatırımlarının Türkiye'deki belirleyenlerini tespit etmek amacıyla seçilmiş değişkenler üzerinden ampirik çalışmamızın sonuçları ortaya konmuştur.Çalışma sonucunda, Türkiye'de de vergi teşviklerinin, yabancı yatırımcının yatırım kararlarını etkilemediği sonucuna varılmıştır. Türkiye'de son on yıl içinde DYS yatırımlarının, özelleştirme, gayrimenkul alımları, politik ve ekonomik istikrar, yasal reformlara bağlı olarak geliştiği gözlemlenmiştir. Yaptığımız ampirik çalışma sonucu elde edilen bulgularda da, DYS hareketleri üzerinde özelleştirmenin en önemli değişken olduğu, kurumlar vergisindeki oran düşüşünün DYS hareketleri üzerindeki etkisinin önemsiz olduğu sonucuna varılmıştır.

This thesis aims to examine the relationship between tax policies including tax incentive policies and the increase in foreign direct investments (FDIs) in Turkey within the last 10 years. In the first part, the thesis examines the conceptual and institutional size and effects of FDIs, while in the second part of the thesis, determinants of FDIs and the effects of tax incentives on investment decisions are investigated. Subsequently the third part focuses on the examination of FDIs movements and investment incentives provided in Turkey and tax incentives with their efficiency and the measures to enhace the efficiency of those incentives in Turkey. Finally, the last part provides the results of our amprical study for the assertation or the determinants of the FDIs in Turkey with regards to the selected variables.As a result, it is concluded that the tax incentives supplied in Turkey do not effect the investment decisions of foreign investors in actuality. It is observed that the FDIs of last 10 years in Turkey are attracted by privatizations, speculative purchases on real estates, enhanced political an economic stability and new legal reforms. Also found out that the most important determinant of FDIs is massive privatizations took place in Turkey and the effect of the reduction in corporate tax rate is insignificant.