Peşteli Hisali Metali`ün-neza`ir (II. cilt) inceleme-metin

Abstract

Bu çalışmanın konusu, XVII. yüzyılın şair, nazire mecmuası sahibi Peşteli Hisâlî'nin Metâli'ü'n-nezâ'ir adlı eserinin II. cildinin transkripsiyonlu metninin hazırlanmasıdır. Eserin II. cildi, ?gayın ? ye? harfleri arasındaki beyitleri kapsamaktadır. (gayın ve ye harfleri dâhil) Metâli'ü'n-nezâ'ir, adından da anlaşılacağı gibi; Hisâlî'nin yüzlerce şairin nazire matlalarını topladığı mecmuasıdır. Günümüze kadar bilinen diğer nazire mecmuaları, nazire şiirleri ihtiva ederken Metâli'ü'n-nezâ'ir'in sadece matlaları bir araya getirmesi diğer mecmualardan farklı bir özelliktir. Bu çalışmada, nazire mecmuaları ve Türk Edebiyatındaki görünümleri üzerinde durulmuştur. Bunun yanı sıra Hisâlî'nin hayatı, edebî şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Eserin transkripsiyonlu metni hazırlanarak dizini oluşturulmuştur. Peşteli Hisâlî eserinde Anadolu sahasında gelişen Türk edebiyatına mensup şairlerin matlalarının yanı sıra Balkanlar ve Orta Asya'da gelişen edebiyatımızın pek çok şairinin matlalarına da yer vermiştir. Bu açıdan bakıldığında Hisâlî'nin çok geniş bir coğrafyada gelişen, varlığını sürdüren Türk edebiyatına mensup şairlerin matlalarını biraraya getirmesi dikkat çekicidir. Metâli'ü'n-nezâ'ir'in Türk edebiyatının 13. ve 17. yüzyıllar arası şiirlerinin özeti niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz.Metâli'ü'n-nezâ'ir'in I. Cildi Bilge Kaya tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Tarafımızdan Metâli'ü'n-nezâ'ir'in II. cildi üzerinde yapılan bu çalışma ile Hisâlî'nin eserlerinin gün yüzüne çıkarılıp edebiyat dünyasına tanıtılmasına katkıda bulunulması hedeflenmiştir. Bu çalışma ile aynı zamanda edebiyatımızın yüzlerce şairinin şiir örneklerinin bir arada görülmesi mümkün olacaktır.Anahtar Sözcükler1. Türk edebiyatı2. Divan şiiri3. Nazire4. Peşteli Hisâlî5. Metâli'ü'n-nezâ'ir

The subject of this study is the transcribed edition of the second volume of Metaliü?n-nezâ?ir, a work composed by Peşteli Hisali who was a poet of the seventeenth century and who composed a nazire journal. The second volume of this work includes the couplets between ğayn and ya.Metâli'ü'n-nezâ?ir, as the name suggests, is a collection of the first couplets of many poets. Hisali?s work is different from other works of this kind in the sense that the former includes only matlas (the first couplet of a ghazel or qasida) whereas the latter includes poems of nazire.In our study, nazire mecmuas and their place in Turkish literature has been explained. Nazire mecmuas whose anthologist are known are explained in this study. If the anthologist is not known, the mecmua itself is explained briefly. Hisali?s life, literary character and his works are also described. In addition to the transcribed text, an index has also been prepared.In Hisali?s work we come across the matlas of not only Anatolian poets but also the Balkans and the Central Asian poets. Interestingly, Hisali collected the poets who belonged to the Turkish literature across different regions. It can possibly be said that Metali?ü?n-nezair is a summary of Turkish literature between the thirteenth and seventeenth centuries. Thus, Hisali?s work can be regarded as a masterpiece.The first volume of Metaliu?n-nezâ?ir has been studied by Bilge Kaya as a Ph.D. dissertation. This study, which is based on the second volume of Metaliu?n-nezâ?ir, aims at making a contribution to the field of Turkish literature. In this study, it is also possible to view many examples of Turkish poem as practiced by many poets.Key Words1. Turkish literature2. Turkish poem3. Nazire4. Peşteli Hisâlî5. Metaliü?n-nezâ?ir