Divânü Lügati`t-Türk`teki kültür kelimeleri ile Saha Türkçesinin kelime hazinesinin karşılaştırılması

Abstract

Günümüzde geniş bir coğrafi alana yayılmış, birbirinden farklı lehçelere ayrılmış bulunan Türk dilinin en eski ve birleştirici kelime hazinesini barındıran temel kaynaklarından biri olan Divânü Lügati't-Türk, yazıldığı dönemdeki Türk lehçe ve şivelerinin özelliklerini yansıtması yanında, bugün birçok Türk lehçe ve şivelerinde unutulmuş olan sözleri derlemekte; bilhassa etimoloji çalışmalarında, yapısında tereddüt ettiğimiz birçok kelime hakkında da bilgi vermektedir. Eserdeki bu zengin kelime hazinesinin Saha Türkçesinin kelime hazinesiyle karşılaştırılarak Türkçenin kelime hazinesinin tarihsel süreçte geçirdiği değişmeler ışığında ortaya konulması Türklük bilimi araştırmalarında rehberlik edecektir. Bu düşünceden hareketle çalışmamızda Divânü Lügati't-Türk'teki Kültür Kelimeleri ile Saha Türkçesinin kelime hazinesi karşılaştırılmıştır.Tez; Giriş, İnceleme ve Sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin konusu ve yöntemi açıklandıktan sonra kültür kavramı ve kültür kelimeleri üzerinde durulmuş, kısaca Divânü Lügati't-Türk'ten bahsedilmiş ve Saha Türkleri tanıtılmıştır.İnceleme bölümünde Divânü Lügati't-Türk'teki kültür kelimeleri, altı alt bölümde Saha Türkçesinin kelime hazinesiyle ses ve anlam bakımından karşılaştırılmış; Sonuç bölümünde ise incelemede ortaya konan veriler değerlendirilmiştir.Anahtar Sözcükler1. Saha (Yakut) Türkçesi2. Divânü Lügati't-Türk3. Kültür4. Kültür Kelimeleri5. Söz varlığı

Today, Turkish language has spread over a large geographic area and separated from each other in different dialects and Divânü Lügati?t-Türk has the oldest and the most connective vocabulary and is one of the main sources of Turkish language until the period of it has written. The Turkish dialects which has been provided in Divânü Lügati?t-Türk are used in many words today has undergone various changes in terms of speech, denotation and grammar. Comparing the words which reflect the cultural assets in Sakha (Yakut) dialect?s wealthy vocabulary and those in Divânü Lügati?t-Türk, such a study will guide the people who want to make a research in the field.This thesis consists of the parts Introduction, Analysis and Conclusion. After being mentioned the subject and method of the thesis, the Introduction emphasizes `culture` and `words which reflect cultural assets` and then introduces Divânü Lügati?t-Türk and Sakha (Yakut) Turks briefly.The words reflect the cultural assets in Divânü Lügati?t-Türk are compared with those belong to Sakha (Yakut) vocabulary in six steps by means of their vocal and denotation characteristics. Thus, the Conclusion part reveals the results of comparison.Key Words1. Sakha (Yakut) Turkish Dialect2. Divânü Lügati?t-Türk (The Compendium of the Turkic Dialects)3. Culture4. Cultural Assets5. Vocabulary