Ovaören/Topakhöyük ve teras yerleşimi Erken Tunç Çağı mezarlarının arkeolojik ve antropolojik açıdan değerlendirilmesi

Abstract

Nevşehir ili, Ovaören Köyü'nde yer alan Topakhöyük Teras Yerleşimi'nde 2009 ve 2012 yıllarında gerçekleştirilen kazı çalışmalarında sekiz adet mezar açığa çıkarılmıştır. Topakhöyük'ü doğudan çevreleyen Teras Yerleşimi'nde bulunan mezarların tamamı Erken Tunç Çağı tabakalarında açığa çıkarılmıştır. Taş sanduka, küp mezar ve basit toprak gömülerden oluşan mezarların arkeolojik değerlendirmeleri yapılarak tabakaları belirlenmiştir. Ayrıca, mezar mimarisi, ölü gömme adetleri ve mezar hediyeleri ait oldukları kültürel dönem içinde değerlendirilerek aynı döneme ait mezarların bulunduğu diğer yerleşimlerle karşılaştırma yapılmıştır. Mezarların içinden gelen ve sonraki dönemlerde yeniden yapılaşma faaliyetleri nedeniyle mezarların içinden alınarak başka bir mimari kontekstlere konulduğu anlaşılan insan kemikleri üzerinde antropolojik değerlendirmeler yapılmıştır. Bireylerin yaş ve cinsiyet tayini yapılmış ve kemikler üzerindeki patolojik bulgulara bakılarak topluluğun genel sağlık durumu ile ilgili bilgilere ulaşılmıştır. Topakhöyük Teras Yerleşimi'nde açığa çıkarılan mezarlara ilişkin arkeolojik ve antropolojik verilerin değerlendirilmesiyle, Erken Tunç Çağı'nda Ovaören'de şekillenen kültürün ölü gömme uygulamaları bütüncül bir çerçeveye yerleştirilmiş ve dönemin diğer toplumları ile olan benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler : Ovaören, Erken Tunç Çağı, taş sanduka mezar, küp mezar

Eight graves were unearthed in Topakhöyük Terrace Settlement, located in Ovaören Village of Nevşehir province, during 2009 and 2012 excavation seasons. All of these graves were found in Early Bronze Age levels of Terrace Settlement, which encloses Topakhöyük from east. The graves, which include stone cists, pithos and simple inhumation burials, were archaeologically analysed and their archaeological levels were identified. Furthermore, grave architecture, burial traditions and grave goods were considered within their cultural period and comparisons were made with the other contemporary sites having graves. Anthropological analysis of human skeletal remains either unearthed from the graves or from the other architectural contexts, which included human bones taken from the graves and deposited to these contexts during the construction activities of later periods, were carried out. Sexes and ages of individuals were determined and general health condition of population was observed through the pathological evidences on bones. Burial practises emerged at Ovaören in the Early Bronze Age were considered in all aspects with the archaeological and anthropological analysis of all evidence related with the graves unearthed at Topakhöyük Terrace Settlement. Similarities and differences with other contemporary settlements were also revealed.Key Words : Ovaören, Early Bronze Age, stone cist grave, pithos grave