Türk ve Rus Hukukunda evlenme ehliyeti ve engelleri

Abstract

Bu çalışmada, evlilik kurumu, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu ve Rusya Federasyonu Aile Kanunu bağlarında incelenmiş ve iki hukuk sisteminde yer alan hükümlerin farklılık gösteren yanları karşılaştırılmalı olarak ele alınmıştır. Evlilik kurumu, Türk Hukukunda; Türklerin İslâm dinini kabulünden önceki ve sonraki dönem ile 1926' da Türk Kanunu Medenîsinin değişik aşamalar geçirmiştir. Rusya Federasyonu Aile Hukuku ise; eski çağlardan Ekim 1917 devrimine kadar, Sovyet Sosyalist Cumhuriyet (SSCB) dönemi (1917-1995) ve SSCB'nin dağılımı ile farklı dönemler geçmiştir. Tarihin en eski çağlarından günümüze kadar çeşitli hukuk sistemlerince kabul edilen ve değişik sorunları içeren evlilik kurumunun; sosyal, hukukî, dinî ve ahlâkî yönleri de bulunmaktadır. Evlenmenin tanımı, ne Türk Hukukunda, ne de Rusya Federasyonu mevzuatında yapılmıştır. Fakat iki hukuk sisteminde belirtilen evlenme unsurlarını göz önünde bulundurduğumuzda, bir tanıma varabiliriz. Hukukî anlamda evlenme; yasada düzenlenen hükümlere uygun olarak ve eşler arasında karşılıklı maddi ve manevî hak ve yükümlülükler getiren, aile kurmak amacıyla kadın ve erkek arasında devlet kuruluşları nezdinde özgürce ve gönüllü yapılan, eşit haklara dayalı bir sözleşmedir. Evlilik ilişkisinin geçerli şekilde kurulabilmesi için kanun koyucunun öngördüğü, evlenme ehliyeti olarak `ayırt etme gücü`,belirli `evlenme yaş'ına erişilmesi, evlenecek olan küçük ve kısıtlılarda `yasal temsilcinin izninin` bulunması gereken, `hısımlık`, `mevcut evlilik` ve `akıl hastalığı`, evlenecek kişilerin sağlığına ve gelecek kuşaklara zarar verme ihtimalini önlemek amacıyla `bulaşıcı hastalıklar` gibi evlenme engellerinin bulunmaması ve RFAK da tanımlanmayan, ancak TMK yer alan `Kadın için bekleme süresi `gibi evlenme şartlarının yerine getirilmesi gerekmektedir.

The institute of marriage has been examined in this study based on No: 4721 of Turkish Civil Code and various aspects of Russian Family Law. The differences on provisions of two legal system have been discussed and compared. The institution of marriage has experienced number of changes prior and after acceptance of Islamic religion, then a major one by Turkish Civil Code entering in to law in 1926. On the other hand, Russian Federation Family Law has experienced various changes from old ages through October Revolution in 1917, then period of USSR (1917 - 1995) and collapse of USSR. The institution of marriage has been recognized by various jurisprudential systems throughout the ages also has social, legal and moral aspects but holds various problems within. The marriage itself has not been defined either at Turkish Jurisprudential system nor Russian. But, we can reach a definition by examining provisions of marriage estate at both systems. In the eyes of the law, marriage is a binding contract instituted freely and willingly by a manning a woman who have equal rights, with the purpose of starting a family between spouses and bringing financial and moral obligations to each other. Law maker have written into law that certain requirements must be met to institute a marriage, such as; to have them entail capacity to comprehend `institution of marriage`, declaration of intention by both parties to get married, to reach a certain age set by law makers, permission of legal guardians for under age and in capacitated, to be free of any existing marriage, mental illness, family ties/blood relationship, to be free of contagious diseases to avoid damaging health of each other and next generations. Waiting period for woman described in Turkish Civil Code, although Russian Family Law does not have such prerequisite.