Özbek halk edebiyatında Abdurrauf Fıtrat ve Özbek Klasik Müziği ve Onun Tarihi adlı eseri

Abstract

Özbekistan sahasında, XIX. yüzyılın son çeyreği ile XX. yüzyılın ilk yarısında faaliyet gösteren önemli şahsiyetlerden biri Abdurrauf Fıtrat'tır. Fıtrat, yaşadığı süre boyunca edebî alan başta olmak üzere her konuda eser kaleme almaya çalışmış bir aydındır. Ortaya koyduğu eserler yüzeysel bilgilerle değerlendirilemeyecek kadar zengindir. Bu çok yönlü sanatçı kişiliğinin yanı sıra Fıtrat, fikirleriyle de Özbek tarihinde anlamlı bir bütünlük içinde karşımıza çıkmaktadır. Tezde, Fıtrat'ın halk kültürü içerisinde karanlık çağlardan bu yana mühim bir yer tutan müzik konusunda yazdığı ` Özbek Klasik Müziği ve Onun Tarihi` adlı eseri günümüz Türkçesine aktarılarak dil, üslup ve içerik bakımından inceleme yoluna gidilmiştir. Ayrıca bugün Özbekistan Cumhuriyeti olarak varlığını devam ettiren Özbek Türklerinin tarihine kısaca değinilmiş, yazarın hayatı ve bir kısım eserleri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca halk müziği temel alınarak Özbek müzik dairesinin sınırları çizilmeye çalışılmış ve Türk halklarının kullandığı müzik aletlerine yer verilmiştir.

Abdurrauf Fıtrat was one of the most important artists which lived in the last quarter of XIX. century with the first half of the XX. century in Uzbekistan. Fıtrat was an intellectual who exerted to write about all areas especially literary space during his lifetime. His works are too wealthy to be evaluated by superficial information. Besides his versatile artisan personality, we see him and his ideas in a deep unity in the history of Uzbekistan. In the thesis, Fıtrat's work `Uzbek Classical Music and Its History` which is about the music that has taken an important place from the dark ages until now in the folk culture is rendered in modern Turkish language and is analysed in terms of language, wording and content. Additionally, the history of Uzbek which is known as the Republic of Uzbekistan now is mentioned briefly, the author's life and some of his works are also evaluated. On the other hand, Uzbek music's verges are specified by using folk music as a base and the musical instruments which are used by the Turkish nations are being included.