Otel işletmelerinde çalışan işgörenlerin iş özellikleri ve örgütsel yapı algılarının yabancılaşma düzeylerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan işgörenlerin yaptıkları işlerin özellikleri ve çalıştıkları işletmenin örgütsel yapısına ilişkin algılarının, yabancılaşma düzeylerine etkisi araştırılmıştır. Bağımlı değişken olarak yabancılaşma, güçsüzlük, anlamsızlık, kendine yabancılaşma ve toplumsal yabancılaşma olarak dört boyutta incelenmiştir. Yabancılaşma değişkeninin öncülleri olarak iş özellikleri, çeşitlilik, özerklik, görev kimliği, geribildirim, işbirliği ve arkadaşlık olarak altı boyutta; örgütsel yapı ise merkezileşme (kararlara katılım, yetki hiyerarşisi) ve biçimselleşme (işi standartlaşma ve kural denetimi) olmak üzere iki boyutta ve 4 alt boyutta incelenmiştir. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Mayıs 2015-Kasım 2015 tarihleri arasında, Antalya'daki beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan işgörenlerden elde edilen 523 anket analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda çalışmadaki değişkenlere ait frekans ve yüzde dağılımları verilmiştir. T-testi ve varyans analiziyle çalışanların iş özellikleri ve örgütsel yapı algıları ile yabancılaşma düzeylerinin cinsiyet, kadro durumu, pozisyon ve işletmede çalışma süresi değişkenlere göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. İş özelliklerinin ve örgütsel yapının yabancılaşmaya olan etkisinin incelenmesi için korelasyon ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre işin özerklik, görev kimliği, geribildirim, işbirliği ve arkadaşlık özellikleri yabancılaşmayı azaltmakta, olumlu anlamda etkilemektedir. İşin çeşitlilik özelliğinin ise yabancılaşmayı olumsuz anlamda etkilediği, arttırdığı belirlenmiştir. Diğer yandan çalışanların örgütsel yapının merkezileşmesine ilişkin algısı yabancılaşmayı olumsuz anlamda etkilediği, arttırdığı anlaşılmıştır. Örgütsel yapının biçimselleşmesinin yabancılaşmayı anlamlı olarak etkilemediği tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler : Yabancılaşma, iş özellikleri, örgütsel yapı, otel işletmeleri,Antalya

In this study, perceptions' of the employees in the five-star hotels about the job characteristics and organizational structure effects on the alienation levels were investigated. Alienation as the dependent variable, weakness, meaninglessness, self-esteem, and social estrangement were examined in four dimensions. As the predictors of the alienation, job characteristics were observed in six dimension: variety, autonomy, task identity, feedback, dealing with others and friendship; organizational structure was analyzed in two dimensions: centralization (participation in decisions, hierarchy of authority) and formalization (job codification and rule observation) and 4 sub-dimensions. Questionnaire was used as data collection technique in the study. Between May 2015 and November 2015, 523 questionnaires were analyzed obtained from employees in the five star hotels in Antalya. As a result of the analyzes, frequency and percentage distributions of the variables are reported. T-test and anova (analysis of variance) showed that employees' job characteristics, organizational structure perceptions and alienation levels differ according to gender, employment status, position and experience in the hotel. Correlation and multiple regression analysis were conducted to examine the effects of job characteristics and organizational structure on alienation. According to the results of analysis, autonomy, job identity, feedback, dealing with others and friendship as the job characteristics reduce the alienation and effect positively. Besides, it has been determined that the variety of work effects negatively and increases the alienation. Within the scope of organizational structure, it has been understood that employees' perception of the centralization has effected negatively the alienation. Centralization is increases the alienation. On the other hand, it has been found that formalization does not significantly affect alienation.Key Words : Alienation, job characteristics, organizational structure,hotel establishments, Antalya