Haşmet`in Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa adlı eseri (İnceleme-Metin)

Abstract

Abbâs-zâde Haşmet, 18. yüzyılda yaşamış Klasik Türk Edebiyatı şairlerindendir. Nazım ve nesir alanında eserler vermiş, nükteleri ve hicivleriyle akıllarda yer edinmiştir. 1744 yılında Osmanlı-İran arasında vuku bulan Kars Muhasarası'nı konu alan `Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa` adlı bu eserin, kendisine ait olduğunu düşünmekteyiz. Daha önce varlığı bilinmeyen ve bilim dünyasına kazandırılmamış bu metin, tarafımızca tez konusu olarak hazırlanmıştır.`Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa`bilinmeyen bir eser olması ve Kars'ı kuşatan İranlılara karşı şehrin savunulması hadisesini bir şairin bakış açısıyla edebî bir dille anlatması münasebetiyle önem arz etmektedir. Transkripsiyonlu çevirisi yapılan metin, `şairin hayatı ve eserleri; müellifi, eserin ismi, kaynakları, yazılış tarihi; deyim ve atasözleri, nazım unsurları, tarihî şahsiyetler ve mekânlar; içerik ve olay örgüsü` konuları bakımından incelenmiştir.Daha sonra tezde 18. yüzyıl Osmanlı-İran mücadelesi, muhasara ile ilgili yazılan diğer kaynaklar hakkında da bilgi verilmiştir. Karşılaştırmalar başlığı altında da Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa'nın, fetih-nâme türüyle ve yine bu muhasarayı anlatan diğer iki müstakil eser olan Sırrî Efendi ve Osman Sâf'ın eserleriyle karşılaştırması yapılmıştır. Metinde yer alan diğer bütün unsurlar, yukarıda adı geçen başlıklar altında bilimsel yönden incelenmiştir. Böylece Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa'nın tarihî ve edebî yönü ortaya koyularak bu tez çalışması hazırlanmıştır.

Abbâs-zâde Haşmet is a poet of classical Turkish literature, who lived in the 18th century. He wrote poems and prosaic texts and he was also known by his epigrams and satires. It has been considered that the work called Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa, which is about the Kars Siege that occured between ottoman and Persia in 1744, belogns to him. This work hasn't been known before, therefore it is chosen by the subject of thisthesis.Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa has had an importance because of being an unknown work and describing the event about the defense of Kars against Persians who surrounded it by a poet's aspect vi a literary language. The text which is translated in transcription has been examined on the account of the topics that the poet's life and work; its author, the work's name and sources and date of writing; proverbs and idioms, poetic elements, historical figures and places, the content and plot.Inaddition in thethesis, information about the struggle between the Ottomans and the Persians and other resources about the siege of Kars is introduced. Furthermore under the title `Comparisons`, Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa is compared to the genre `fetihname` and also compared to Sırrî Efendi's and Osman Sâf's works, which are also about the siege. Thus Tarih-i Muhasara-i Kars Der Zaman-ı Ahmed Paşa is examined and evaluated with regard to its literary and historical aspect.