Endüstri 4.0`ın teknoloji kabul modeli çerçevesinde sağlık sektörüne yansımaları: Bir uygulama

Abstract

Endüstri 4.0, hayatımızın her alanını şekillendiren teknolojileri ile sağlık sektörünün araştırmakonusu olmuştur. Bu çalışma da Endüstri 4.0'ın sağlık sektöründe meydana getirdiğiyeniliklerin (nesnelerin interneti, akıllı robotlar, giyilebilir teknolojiler, büyük veri, siber fizikselsistemler ve yapay zeka) kullanım niyetinin altında yer alan temel faktörlerin tespiti amacıylagerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Davis (1986) ile Karahanna ve arkadaşları (2006) tarafındangeliştirilen `Teknoloji Kabul Modeli`nden yararlanılmıştır. Araştırmada model içerisinde yeralan algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığı, tutum ve niyet boyutları incelenmiştir. Buamaç doğrultusunda, Ankara ili Çankaya ilçesinde faaliyet gösteren 11 özel hastanede ve birüniversite hastanesinde radyoloji bölümünde görev yapan toplamda 266 doktor, teknisyen vehemşire ile anket çalışması yapılmıştır. Uygulama sonucunda elde edilen verilerinçözümlenmesinde Bağımsız Örneklem T-Testi, Basit Doğrusal Regresyon Analizi ve aracıdeğişken etkisinin değerlendirilmesinde ise Hayes'in (2013) SPSS (Sosyal Bilimler içinİstatistik Paketi) için geliştirdiği Process Makro eklentisi kullanılmıştır. Process Makro'da, aracıdeğişken bootstrap model 4 analizi esas alınmıştır. Araştırma kapsamında oluşturulan hipotezlersonucunda, bireylerin Endüstri 4.0 teknolojilerini benimsemeye yönelik kullanım kolaylığıalgısının, bu teknolojiyi kullanıma yönelik tutum ve fayda algısı üzerinde olumlu etkiye sahipolduğu görülmüştür. Yine, bireylerin Endüstri 4.0 teknolojilerini kullanmaya yöneliktutumlarının, bu teknolojiyi kabul niyeti üzerinde ve Endüstri 4.0 teknolojilerini benimsemeyeyönelik fayda algılarının, bu teknolojiyi kullanımına yönelik tutumu üzerinde olumlu etkiyesahip olduğu ortaya çıkmıştır. Benzer şekilde fayda algısının, kullanım kolaylığı algısı ve tutumarasındaki ilişkide ve kullanım kolaylığı algısının, fayda algısı ve niyet arasındaki ilişkide kısmiaracı etkisinin olduğu belirlenmiştir. Son olarak görev yapılan kurum değişkenine göre iseanlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Endüstri 4.0, Sağlık 4.0, Sağlık Sektörü, Teknoloji Kabul Modeli.

Industry 4.0 has been the subject of research in the health sector with its technologies that shapeevery aspect of our lives. This study was carried out in order to determine the main factorsunderlying the intention of using the innovations (internet of things, intelligent robot, wearabletechnology, big data, cyber physical systems and artificial inttelligence) brought by Industry 4.0in the health sector. For this purpose, Technology Acceptance Model developed by Davis (1986)and Karahanna et al. (2006) was used. In this research, perceived usefulness, perceived ease ofuse, attitude and behavioral intention were examined. For this purpose, a total of 266 physicians,technicians and nurses working in 11 private hospitals and one university hospital in Çankayadistrict of Ankara were surveyed. Independent Sample T-Test and Simple Linear RegressionAnalysis were used for the analysis of the data obtained from the application and the ProcessMacro plugin developed by Hayes (2013) for SPSS (Statistical Package for Social Sciences)was used for the evaluation of the mediator variable effect. The Process Macro is based on atool variable bootstrap model 4 analysis. As a result of the hypotheses formed within the scopeof the research, it was seen that the perception of ease of use towards adopting the Industry 4.0technologies had a positive effect on the attitude and utility perception towards the use of thistechnology.Again, it was found that the attitudes of individuals towards using Industry 4.0technologies had a positive effect on the intention of accepting this technology and theperceptions of benefit pertaining to adopting Industry 4.0 technologies on the attitude towardsusing this technology. Similarly, it was determined that utility perception had a partial mediatoreffect in the relationship between ease of use perception and attitude, and ease of use perceptionin the relationship between benefit perception and intention. Finally, it is concluded that thereis no significant difference according to the institution variable.Key Words : Industry 4.0, Health 4.0, Health Sector, Technology Acceptance Model.