Davranışsal iktisatta tasarruf davranışı: Öntanımlı seçenekler ve bireysel emeklilik sistemi özelinde bir analiz

Abstract

Tasarrufları arttırmak, hem kişilerin hem de ülkelerin gerçekleştirmek istedikleri en önemli hedeflerin başında gelmektedir. Bunun yolu tasarruf davranışını değiştirmekten, daha açık bir ifadeyle, tasarruf davranışını anlamak ve kapsamlı bir biçimde betimlemekten geçmektedir. Bu bağlamda, çalışma odağına tasarruf davranışını almaktadır. Dolayısıyla analiz başlıca iktisat teorilerinde tasarruf davranışının psikolojik temellerinin izini sürerek başlamakta, tasarruf davranışına ilişkin önemli içgörüler sunan davranışsal iktisatta tasarruf okuması ile devam etmektedir. Söz konusu içgörülerin son zamanlarda tasarruf politikalarında sıkça yer bulduğu; çoğunun da emeklilik tasarrufu davranışını değiştirmek amacıyla bireysel emeklilik planlarında öntanımlı seçenekler kapsamında uygulanan otomatik stratejiler ile ilgili olduğu görülmektedir. Bu otomatik stratejileri, ülke çapında uygulayan nadir ülkelerden biri de Türkiye'dir. Politikanın başarısı tartışmalı olmakla birlikte, otomatik katılımın bireysel emeklilik planlarına katılıma ivme kazandırdığını söylemek mümkündür. Bunun nedeni, öntanımlı seçeneklerin tasarruf davranışı üzerinde güçlü bir etkiye sahip olmasıdır. Ancak, bu etkinin nasıl oluştuğunu açıklayan sınırlı sayıda ampirik araştırma mevcuttur. Bu kapsamda çalışmada Ankara kamu çalışanlarının bireysel emeklilik sistemine otomatik katılım tercihlerini açıklamada etkili olduğu düşünülen demografik, finansal ve davranışsal değişkenleri saptamak üzere anket tasarlanmıştır. Daha sonra elde edilen değişkenler aracılığıyla lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Cinsiyet, medeni durum ve hanede bakmakla yükümlü olunan kişi sayısının tercihlerde etkili olduğu bulunmuştur. Çalışmadaki Ankara kamu çalışanları örneklemi için davranışsal içgörülerden karmaşıklık algısı ve kamu otoritesi tasdik etkisi değişkenleri anlamlı çıkmıştır: Teorik öngörünün aksine bireysel emeklilik sistemini karmaşık algılama arttıkça sistemden çıkma olasılığının arttığı; politikanın kamu otoritesi tarafından tavsiye olarak görülmesinin sistemden çıkma olasılığını azalttığı bulgulanmıştr. Bu bulgular, bireysel emeklilik sistemine ilişkin bilgilendirici ve eğitici programlara ihtiyaç olduğunu ve ilgili stratejilerin politik karar alıcılara önemli derecede sorumluluk yüklediğini ortaya koymaktadır.

Increasing savings is one of the most important goals of the individuals and countries. This could be obtained through changing saving behaviour, and therefore by understanding and describing it comprehensively. In this direction, saving behaviour patterns accepted the focus of this study. So as to study saving behaviour, the psychological foundations of saving behaviour was traced to leading economic theories of saving at first. Then, saving behaviour analysis was done with the perspective of behavioural economics which provides rich insights regarding saving. Those insights are being applied by policy designers to make saving policies work better. The commonly applied ones are related to automatic strategies within default options in retirement savings plans that appear in many countries as such in Turkey. Turkey is one of the rare countries that implemented automatic enrollment in private pension plans at national level to change retirement saving behaviour. Although the success of this policy is questionable, it is fair to say that this policy has made enrollment into individual pension plans gain momentum. This is because defaults have powerful effects on saving behaviour. However, there is limited empirical findings that give explanation on how defaults work. To answer that question, we devised a survey for Ankara public employees to identify potential demographic, financial and behavioral explanations for automatic enrollment choices. We find that gender, marital status and number of dependents in the household are significant on the choices. The most exciting findings are related to behavioral insights: Ankara public workers in the sample find individual pension system complicated tend more likely to opt out and public authority endorsement effect decreases the likelihood of leaving the system significantly. These findings suggest that there is a need for sufficient educational and informative campaings about the pension system and this strategy imposes a great degree of responsibility on policy makers.