Kimlikleşme kavşağında Zaza kimliği ve Zaza hareketi

Abstract

Ülkemizin en önemli toplumsal renklerinden biri olan Zaza toplumundaki Zaza uyanışının betimlenmesi ve Zaza etnik kimliği ile Zaza hareketinin milliyetçilik teorileri esas alınarak incelenmesini amaçlayan bu çalışmada karşılaştırmalı tarihsel analiz ve nitel yöntem kullanılmıştır. Ayrıca, Zaza aydın ve aktivistleri ile derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmada sonucunda, Zaza kimliğinin başlangıç aşamasında olduğu, Zaza kimliğinin artan oranda Zazalar tarafından benimsendiği tespit edilmiştir. Zaza kimliğini doğuran sebepler büyük ölçüde Dünya'da ve Türkiye'de son 50-60 yılda yaşanan dönüşümler ve değişimlerle ilişkilidir. Bu değişim ve dönüşümler sonucunda geleneksel ortam ve kimliklerinden koparak farklı etnik, ulusal veya ideolojik kimliklere yönelen bazı Zaza aydınları Avrupa'ya çıkmak zorunda kaldıklarında Türkiye'deki toplumsal ortamdan kurtulmaları ve kendileri hakkında bilimsel verilere ulaşmalarının da etkisi ile Zaza kimliğine ulaşmışlardır. 80'lerin ortalarında Avrupa'da başlayan Zaza uyanışı 2000'lerden itibaren Türkiye'deki Zazaları da etkisi altına almıştır.

This study aims to describe the Zaza awakening in the Zaza community, which is one of the most important social colors of Turkey, and the Zaza ethnic identity and the Zaza movement based on theories of nationalism. In this study, comparative historical analysis and qualitative method is used. In addition, an in-depth interview was conducted with Zaza intellectuals and activists. As a result of the study, it was determined that the Zaza identity was in the begining phase, and that Zaza identity was increasingly adopted among Zazas. The reasons of Zaza identity rising are largely associated with transformation and changes in the last 50-60 years in the world and Turkey. Some Zaza intellectuals have reached Zaza identity in Europe because they escaped from social and ideological enviroment of Turkey which hinder Zaza identity among Zazas. Zaza revival, started at mid-80s in Europa among Zaza diaspora, has influenced Zazas, living in Turkey.