İstanbul Karacaahmet Mezarlığı 22 numaralı adadaki mezar taşları

Abstract

Bu çalışmada İstanbul Karacaahmet Mezarlığı 22 numaralı adadaki Osmanlı dönemine ait mezar taşları incelenmiştir. Ada içerisinde 303 mezar tespit edilmiştir. Bunlardan 56 tanesi ayaktaşı ile birlikte yer aldığı için toplam 359 baş ve ayak taşı bulunmaktadır. 18.-20. yüzyıllara ait bu örneklerden 303 tanesi katalog bölümünde ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir. 303 mezarda 156 baş, 91 ayak, 56 hem baş, hem ayak taşı vardır. 303 mezar taşının 99 tanesi erkek, 104 tanesi kadın mezar taşıdır. Erkek mezar taşlarının 5 tanesi kırık olduğu için kimlik tespiti yapılamamış fakat başlıklarından dolayı erkek mezar taşlarına dahil edilmiştir. 91 tane ayak taşı ve 8 tane baş taşının kimlik tespiti yapılamamıştır.Tez çalışmamızda ele aldığımız mezar taşlarından 105 tanesi 18. yüzyıl, 139 tanesi 19. yüzyıl, 5 tanesi 20. yüzyılın ilk çeyreğine ait örneklerdir. 110 tanesinin tarihi belli değildir. 102 numaralı örnek Cumhuriyet dönemine ait olup kitabesi Osmanlı Türkçesiyle yazılmıştır. Bu durumdaki tek örnek olduğu ve Osmanlı dönemi özellikleri gösterdiği için katalog içerisine dahil edilmiştir. Çalıştığımız alan içerisinde toprak, kapak taşlı, çerçeveli ve sandık mezar olmak üzere dört tip mezar çeşidi belirlenmiştir. Form bakımından erkek ve kadın mezar taşları ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Erkek baş taşlarında kavuk, sarık, fes, başlık ve soğan şeklinde başlıklar yer alırken kadın baş taşlarında düz tepelikli başlık, külah şeklinde başlık ve soğan şeklinde başlık bulunmaktadır. Mezar taşlarındaki bezeme programları ayrıntılı olarak ele alınarak gruplama yapılmıştır. Motifler, bitkisel, nesneli, mimari ve geometrik motifler olarak sınıflandırılmıştır.Çalışmamız içerisindeki mezar taşları malzeme, işleniş, form ve bezeme bakımından Osmanlı başkent üslubunun temsilcileri niteliğindedir. Yapıldıkları dönemin ortak özelliklerini gösteren bu örnekler Türk sanatının mezar taşına yansıyan yönlerini göstermeleri bakımından da önem arz etmektedir.

In this study, the gravestones belonging to the Ottoman period on 22nd square of Karacaahmet Cemetery were investigated. 303 graves were identified in the square. Since 56 of these are located together with the footstone, there are 359 head and foot stones in total. 303 of these examples from the 18-20. Centuries were evaluated in detail in the catalog section. There are 156 head, 91 foot, 56 both head and foot stone in 303 graves. Of the 303 gravestones, 99 are male and 104 are female gravestones. Since 5 of the male gravestones were broken, no identification could be made, but they were included in the male gravestones because of their heads. The identification of 91 foot and 8 head stones could not be identified. Of the gravestones we examined in our thesis, 105 are examples of 18th century, 139 are examples of 19th century and 5 are examples of the first quarter of the 20th century. The date of 110 gravestones is not clear. 102nd sample belongs to the Republican period and its inscription is written in Ottoman Turkish. It is included in the catalog because it is the only example in that situation and shows the characteristics of the Ottoman period. In the area where we work, four types of graves were identified including soil, ledger, framed and cist grave. In terms of form, male and female gravestones were evaluated separately. In the head stones of the men, there are turban, imamah, fez, headgear and onions, while the female headstones have a flat hooded headgear, a hood in the form of a cone and onion. The decoration programs in the gravestones were grouped by discussing in detail. Motifs are classified as vegetative, objected, architectural and geometric motifs. The gravestones in our study are the representatives of Ottoman capital style in terms of material, processing, form and decoration. These examples showing the common features of the period they were made in are also important in terms of showing the aspects of Turkish art reflected on the tombstone.