Deniz jeolojisinde dip örnekleme yöntemleri

Abstract

VIII ÖZET Eleştirili Derleme türündeki bu Yüksek Lisans Tezinin amacı, Deniz dibinden örnek alma yöntemleri ve örnekleyici aletlerin özelliklerinin açıklanması değişik tekniklerin bir diğeri ile karşılaştırılması ve sonuçların tartışılmasıdır. Bu çalışma Giriş ve Tarihçe, Jeolojik örnekleme ile Jeofiziksel İnceleme Yöntemleri ve Sonuçlar olarak d-ört ana bölüme ayrılmaktadır. Giriş ve Tarihçede bölümünde Deniz Jeolojisinin başlangıcından günümüze kadar olan gelişiminden ve Araştırma gemi 1er inden bahsedilmektedir. Jeolojik örneklemenin içinde Navigasyon konusundan kısaca bilgi verilmektedir. Jeolojik örneklemede deniz tabanından örnek alan taraklar ile kepçelerden bahsedilmekte ve mangenez nodülü çıkarılmasındaki uygulamaları açıklanmaktadır. Deniz tabanından i-15m.lik karot alan Karotiyerler (Sravite, Piston, Hidrolik Piston, Kutu, Kasten, Boomerang, Titreşimli Karotiyerler) ile çalışma prensipleri hakkında açıklamalarda bulunulmaktadır. Derin Deniz Dalma Taşıtları, çeşitleri ve çalışmaları; Deniz Tabanı Fotoğrafları ve Dalgıçlardan bahsedilmektedir. Denizlerde yüzeyden itibaren çökmekte olan sediman parçacıklarının tutulması konusu açıklanmaktadır. Daha derin sondaj yapabilen Plat -form Tipleri ve Sondaj Gemilerinden bahsedilmektedir. Platformlarla yapılan örneklemede Platformların sabit kalması (akıntı, rüzgar vs. gibi dış etkilerden oluşacak kaymaları önlemek) için yapılan Akustik Sualtı Yer Belirleme Sisteminden kısaca bahsedilmiştir. Jeolojik örneklemenin son t» ölümün e Yerinde Yapılan Deneylere ve aletlere yer verilmektedir.IX Jeofizik İncelemelerde Sismik, Gravite-ve Manyetik Yöntemler ile kullanım alanları açıklanmakta sismiğin iki ana konusu olan Yansıma ve Kırılma Yöntemlerine kısaca değinilmektedir. Enerji kaynakları, Alıcılar ve Kayıtçılardan bahsedilmekte Mühendislik Sismiği, Yanal Tarama Sonar sismik aletleri hakkında ayrıntılı bilgi verilmekte ve alınan kayıtlardan örnek profiller gösterilmektedir. Bravite Yönteminde temel tanımlar, Bravite ölçüm aletleri ve Deniz ©ravite Düzeltmelerine değinilmektedir. Manyetizmadan kısaca bahsedilmekte ve Jeomanyetik aletlerden bilgiler verilmektedir. Tartışma ve Sonuçlar kısmında ise metin içinde tanıtılmış ve tartışılmış çeşitli yöntemler irdelendikten sonra farklı zeminlerde rantabıl olarak kullanılabilecek yöntemler sunulmuştur.

SUMMARY This thesis includes process of sea -floor dragging, explaination of sample insturments and comparison between diferent sampling techniques. This study is tour parts as Historical Marine Geology, Geological Sampling and Seophsical Dedection and Results. At the Introduction part and Historical Marine Geology part development o-f research vessels were discussed upto day. In the Geological Sampling part, Navigation is briefly mentioned. Also drages and grap and their application in taking manganase modules are explained. Working principals of corers which cores of 1-1.5 m in sea floor are taken. In this part, Deep Sea Diving Devices, their different types and working principals, sea floor photographs and divers are explained. The subject of absorb t i on of sediment particules that have been sinking from sea surf ece, Deep Sea Drilling Platform types and vessels are also mentioned. `Acustic under water- positioning system`used fixing of platform position for sampling is explained. In the last part of Geological Sampling insitu experiments and devices take place. In the Geophysical Exploration part, Seismic, Gravity and Magnetic Methods and their application areas are explained and Refraction and Reflection methods which sirs the two main subjects of seismics are discussed. Energy sources, receivers and recorders are mentioned detailed information abaut ShallowXI Seismic, Side Scean Sonar are given and profiles taken from Seismic Sections are shown. In the Gravity Hethod, main terms, gravity measuring devices and sea gravity corrections are mentioned- informations about Magnetism and Geomagnetic Devices are g i ven. In the discussion and results part, variety methods mentioned and discussed in the text are examined, so that the methods which can be properly used at different grounds are suggested.