Türkiye`de işçi hareketlerinin tarihsel gelişimi (1800-1870)

Abstract

ÖZET Türkiye'de işçi hareketlerinin başlangıcı konusunda, kesin bir tarih vermek mümkün görünmemektedir. Yakın döneme kadar, Beyoğlu Telgrafhanesi işçilerinin 1872'de gerçekleştirdikleri eylemlerin, Türkiye'deki ilk işçi hareketi olduğu sanılıyordu. Oysa, Türkiye işçi hareketlerine yönelik yapüan araştırmalar, 1872'deki eylemin, Türkiye işçi hareketleri içindeki gelişmelerden sadece biri olduğunu ortaya koydu. Bu bilgi doğrultusunda, Türkiye'deki arşivlerde yapılacak yeni araştırmaların, 1872 öncesi ve sonrasında gerçekleşen başka işçi hareketleri ile ilgili bilgileri ortaya çıkaracağı da mümkün görünmektedir. Nitekim, yalan dönemde yapüan araştırmalar, Türkiye'de 1500'lerde bile inşaat işçilerinin ücretlerinin iyileştirilmesi için harekete geçtiklerini gösteren bilgileri ortaya çıkarmıştır. Bununla birlikte, 1826'da bir kale inşaatı işçUerininin ücretlerine zam yapılması, 1862'de de Elbisehane-i Askeri'de çalışan işçilerin hem ücretlerinin ödenmesi hem de zam yapılarak ödenmesini sağlamak için iş bırakma eyleminde bulundukları kanıtlanmıştır. Böylece, araştırmalar ışığında, Türkiye işçi hareketlerinin tarihsel gelişiminde 1872 öncesi makina kırıcılığı ve diğer işçi eylemlerinin, 1872 sonrasındaki işçi hareketlerini yönlendirmedeki öncü rolü ortaya konulmuştur. tc yükseköğretim KURULU DOKÛMAKIASYON MİMöfc

ABSTRACT It does not seem probable to mark the beginning date of labour movements in Turkey. Generally, the claims of the researchers of this topic is that actions started approximately in 1872. However, current researchs have proven that labour movements took place in Turkey prior to this date. As a matter of fact, it is now known that construction workers went on a strike for an increase in their wages as early as the 16th century. There were several cases where workers went on strikes in the early 19th century, again mainly for a raise in wages. A significant aspect of these strikes is that they all concentrated on payments of the workers rather than improvements in social security benefits. Nevertheless, the fact that these strikes were not directly related to industrialization and were movements which developed as a natural consequence events is a pertinent point of this study covers. Hence, although not thoroughly organized movements, the strikes of pre 1872 served as samples and guides for later actions of the kind.