Kurtuluş Savaşı Döneminde Türk-Sovyet ilişkileri ve Mustafa Suphi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, M.KemaPin 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkmasıyla birlikte başlayan ve Lozan'da bağımsızlığımızı tüm dünyaya ilan etmemizle sonuçlanan Türk- Sovyet ilişkilerinin nedenlerini, sonuçlarını ve bu arada iki ülke arasındaki ilişkilerde M.Suphi'nin oynadığı rol incelenmiştir. Araştırmamızda, Milli Mücadeleyi başarılı kılmak için mali kaynak arayışımızın ve siyasi arenada güçlü bir devletin desteğinin sağlanması açısından Sovyetlerle ilk başlarda resmi olmayan, mütakiben ise resmi kanallar vasıtasıyla para ve silah temin edebilmek için Milli Mücadele liderlerinin ve başta M.Kemal'in dış politikamızdaki oynadığı rolü ortaya çıkartmaya çalışırken; bir taraftan da Sovyetlerin Türkiye'ye karşı Asya ihtilali projesi doğrultusunda komünizmi yaymaya çalıştıkları ve Türkiye'yi kendilerine bağlı bir uydu devlet haline getirebilmek için siyasi arenada Türkiye'ye karşı kullandıkları Türk komünistlerinden M.Suphi'nin oynadığı rolü, öldürülmesi hadisesinin arkasında yatan nedenleri ve kimlerin öldürülmesinde rol oynadığı sorgulanarak bir sonuca varılmaya çalışılmıştır. Araştırma konusu, öncelikle Milli Mücadelenin zor şartlarda gerçekleştiği düşünülecek olursa M.Kemal ve arkadaşlarının Sovyet yardımını alabilmek için göğüslemek zorunda kaldıkları, hem ülke içindeki hem de ülke dışındaki komünist faaliyetlerinin kimlerce ve niçin yapılmaya çalışıldığının araştırılarak ortaya çıkarılması; M.Suphi ve benzeri kişi veya grupların bölücülük propagandası altında her zaman kullanılabileceği, tarihin geleceğe ışık tutan yönü ile değerlendirilmesi açısından bu çalışma önemli bulunmuştur.

SUMMARY In this study, I studied the role that M.Suphi played in the relations between the two countries, and meanwhile the reasons and results of Turkish Soviet relations resulted by proclamation of Turkish Independence in Lozan following the landing of Mustafa Kemal in Samsun on 19 May 1919. In my research, while we search for financial source, in order to make the National Salvation successful, in regards of providing the support of power in political arena, while displaying the role of mainly Mustafa Kemal in foreign policy and the leaders of National Salvation in order to procure money and arms through unofficial and later official channels with the Soviet Union, on one side while the Soviets tried to expand the communism in direction of their Asian revolt, and in order to make Turkey a satellite country under their authority, we searched the role of Turkish communist M. Suphi that they used as an intermediary in the political arena, the secret reasons behind the assassination of M.Suphi, and the key persons behind this curtain. When the subject of the research is thought according to difficult conditions of the National Salvation, this study is important in regards of evaluation for the future aspects of the history that M.Suphi or similar persons or groups could be used for the propagation of separatism, that M.Kemal and his friends had to embrace hard barriers to acquire Soviet assistance, and by whom and for which reasons the communist activities were held both in the country and in the abroad. m