Mondros Ateşkes Antlaşması`ndan Sevr Barış Antlaşması`na giden süreçte Türk diplomasisi

Abstract

Osmanlı Devleti yenik ayrıldığı Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra imzaladığı Mondros Ateşkes Antlaşması ile başlayan büyük ve sıkıntılı bir sürecin içerisine girmişti. İtilaf Devletleri ülkenin her tarafında ateşkes antlaşması hükümlerini uygulatmak için yoğun bir çaba sarf ederken, Osmanlı Hükümeti'ne yaptıkları siyasi ve diplomatik baskılarla da Yakındoğu Osmanlı Coğrafyası'nda daha önce kendi aralarında imza ettikleri gizli paylaşım antlaşmalarını fiiliyata geçirme uğraşı içerisine girmişlerdi.Osmanlı Hükümeti bu dönemde kesin barış antlaşmalarının şekil alacağı Paris Barış Konferansı'nda ülkenin geleceğini ilgilendiren kararların alınmadan önce başta İngilizler olmak üzere Müttefikler'in siyasi ve diplomatik temsilcileriyle yakın temasta bulunmanın yollarını aramışlardı. Öylelikle hükümet yetkilileri mütareke döneminde başlayan fütursuz işgalleri siyasi kanallarla durdurmanın uğraşı içerisinde olurken, diğer taraftan da barış konferansında son derece iyimser bir tutumla devletin bekasını ilgilendirecek kararların alınmasına doğrudan taraf olmak istemişlerdi. Şüphesiz bu dönemde Osmanlı Hükümeti'nin Müttefik Devletler'in siyasi yetkilileriyle başta İstanbul olmak üzere Avrupa'nın değişik yerlerinde sürdürdükleri diplomatik temaslarla son derece makul ve kabul edilebilir bir barış antlaşmasının imza edilmesi için oldukça zor şartlar altında mekik diplomasisi trafiği içerisinde bulunmuşlardı.Paris Barış Konferansı'na Damat Ferit Paşa başkanlığında barış heyetinin ilk defa çağrılıp Türk barışının imza edilmeden evvel Müttefikler'in Türk savunmasını dinlemeye karar vermeleri, gerek Osmanlı Hükümet çevrelerinde ve gerekse Türk Kamuoyu'nda imza edilecek barış antlaşmasının nasıl olacağı hakkında son derece iyimser bir tutumun oluşmasına neden olduysa da Onlar Konseyi'nin önünde Türk Barış Delegasyonu'nun maruz kaldığı durumun devlet teamüllerine son derece aykırı olması ve yakın gelecekte Müttefik Konsey'in Türkler'le imza edilecek barış hakkında ne derece olumsuz düşüncelere sahip olduklarının anlaşılmasına vesile olmuştu. Özellikle İzmir'in işgali ve Yunan Ordusu'nun Batı Anadolu'da ilerlemesi Türk Kamuoyu'ndaki iyimser duyguları köreltmiş, acı gerçekle yüzleşmelerine neden olmuştu. Bu durum Anadolu'da Mustafa Kemal önderliğinde gelişecek Türk Milli Mücadelesi'ne de ivme kazandıracak bir husus olacaktı. Bütün bu gelişmelere rağmen hükümet, imzalanacak barış için iyimser bir tutumla diplomatik müzakerelerine devam ederken, İtilaf Devletleri'nin Anadolu'dan gönderdikleri siyasi raporlarda yakın bir gelecekte insiyatifin yavaş yavaş milliyetçiler olarak adlandırılacak olan Mustafa Kemal'in başlattığı hareketin eline geçtiği hususu Türk barışının öyle zannedildiği gibi empoze edilerek uygulanacağı düşüncesinin de bertaraf edilmesine neden olacaktı. Yeni Türk diplomasisi Yakındoğu ve Anadolu'da Türk barışının henüz hala süngülerin ucunda olduğunun fark edilmesine de sebep olacaktı.Anahtar kelimeler: Türk Diplomasisi, Sevr Barış Antlaşması, Mondros Mütarekesi, Paris Barış Konferansı, Delegasyon, Müzakere, Politika.

The Purpose of this Study is to evaluate the period starting with the signature of the Armistice Treaty of Moudros towards the The Peace Treaty of Sevres and in this period the diplomatic relations of the Ottoman Empire with Allies and how those relations shaped the Turkish Peace have been Studied.While the latest changes that took place in Europe and Russia in the last years of the Word War I were touched upon in this historical work, the political and front all situation of the otoman Empire have been explained in the first part. ın the 2nd part, the political relations that took place both before, during and after The Armistice Treaty of Moudros which made the ottoman Empire abondon weaponary, have been mentioned. According to this, the state during and implementation of the items of Armistice treaty was also studied.In the 3rd part, Paris Peace Conferance and the effects of this conferance on the beaten Ottoman have been mentioned. Besides, the diplomatic contacts that the Ottomans hold with the Allies with regard to the Peace Conferance have been emphasized.Key Words: Turkısh Diplomacy, Paris Peace Conferance, The Armistice Treaty of Moudros, The Peace Treaty of Sevres, political relations, Allies, Ottoman Empire, Turkish Cabinet.