1990 yılı sonrası Türkiye Arnavutluk sosyal, ekonomik, politik, askeri ilişkilerinin analizi

Abstract

Türkler ve Arnavutlar, Osmanlıların batıya doğru ilerledikleri 14. yüzyılın sonuna doğru, halen Arnavutların yaşadıkları Balkan Yarımadasının batısındaki bölgelerde karşılaşmışlardır. Arnavutların Osmanlı egemenliğine geçişi sonrasında Müslümanlığı kabul edişleri onların Osmanlı Devletinin asli unsurlarından kabul edilmelerinde önemli bir faktör olmuştur. Yüzyıllar boyunca Osmanlı Devlet yönetiminde 28 Arnavut asıllı Sadrazam görevde bulunmuştur. Osmanlı Devletinden ayrılmak fikrinin destek bulduğu yıllar İkinci Meşrutiyet dönemine rast gelmektedir. Balkan Savaşları aşamasında vücut bulan bu düşünceler sonucunda 1912 de Arnavut Bağımsızlığı ilan edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'ni ilk tanıyan devletlerden olan Arnavutluk ile 15 Aralık 1923 tarihinde Dostluk Anlaşması imzalanmasına rağmen, anlaşmanın onaylanması 1925 tarihine, uygulamaya geçilebilmesi ise 1928'lere kadar uzanmıştır. İkinci Dünya Savaşı'nda Arnavutluk'un işgali ve 1945'ten itibaren komünist Enver Hoca iktidarı nedeniyle uzun müddet Arnavutluk ile yakın ilişkiler kurulamamıştır. Ancak 1989 yılından itibaren başlayan Doğu Bloğu'ndaki değişimler ve komünist ülkelerdeki açılımlar sonrasında Türkiye-Arnavutluk ilişkileri hızla normalleşmeye doğru yol alabilmiştir. 1991'de Arnavutluk'taki ilk serbest seçimleri Komünist Parti kazanmış, ancak seçimlerdeki hile iddiaları nedeniyle iktidarda kalamamış, ekonomik koas sonucu erken seçime gitme kararı almak zorunda kalmışlardır.1992 yılındaki erken genel seçimi ise muhalefetteki Demokratik Parti kazanmıştır. 1996 yılına kadar iktidardaki Demokratik Parti liberal birçok uygulamaya girişmiş fakat ekonomide toparlanmayı sağlayamamıştır. 1996 yılında yapılan genel seçimlerdeki usulsüzlükler ve 1997 yılının başında ülkede meydana gelen banker krizi Arnavutluk'ta tam bir kaos ortamı doğmasına neden olmuştur. Ülkede yaşanan çöküş ve isyanlar sonucu, Arnavutluk'a, Çokuluslu Güç tarafından müdahale edilmiştir.Ülkedeki güvenli ortamın sağlanmasından sonra, 1997 seçimleri yapılarak Arnavutluk'ta normal süreç tekrar başlayabilmiştir. 1997-2017 döneminde, Türkiye ile Arnavutluk arasında imzalanan çeşitli anlaşmalarla, tarihteki yakınlık pekiştirilmiş, 20 yıllık süreçte karşılıklı ziyaretler ve Türkiye'nin Arnavutluk'a yardımları iki ülke ilişkilerinin gelişerek devam etmesini sağlamıştır. Bu sürede, Türkiye'nin de destekleriyle 2009 yılında Arnavutluk NATO'ya üye olmuştur. Avrupa Birliği'ne de aday ülke olan Arnavutluk ile Türkiye ilişkileri halen de çok iyi seviyede devam etmektedir.

Turks and Albanians met in precincts located in the western part of the Balkan peninsula where the Albanians were still living, around the end of the 14th century. The fact that most of the Albanian population converted to Islam after Ottoman rule was established on their area is one of the main reasons for their acceptance as a main constituent of the empire itself. During centuries of Ottoman rule, 28 grand viziers of Albanian origin had come to power. The idea of seperation from the Ottoman rule flourished and nourished during the era of second constitutionalism. This ideas come into existence after the Balkan wars and Albania declared its independence in 1912 .Although a treaty of friendship was signed between Turkey and Albania which is one of the first nations to recognize the newly formed republic, the confirmation of the treaty was delayed until 1925 and only in 1928 it was possible for it to be in full practice. Because Albania was conquered during the Second World War and communist rule of Enver Hoja came to power in 1945, no close relationship could be built with this country for a long time. But after the eastern block started to shift westwards and the communist countries started to open out in 1989, the relationship between Turkey and Albania got into a fast track of normalization.In 1991 the communist party won the first free elections to be held, but could not come into power because of the allegations of fraud and had to hold early elections due to financial chaos presenting itself. Opposition party which is the Democratic party won the elections held in 1992. Democratic party regime which lasted until 1996 got involved in many liberal enforcements but failed to restore the economy. The irregularities applied in the national elections and the stockbroker crisis, so called `pyramidal schemes`, coming into the surface in the early months of the 1997 created a total atmosphere of chaos in Albania. Due to the breakdown of the constitutional system and emerge of insurgencies Multinational Force interfered to the country. After stability was ensured, elections of 1997 were held and normal democtratic process continued once more in Albania. In period of 1997-2017 through the many treaties signed, the historical environment of friendship was once more restored between Albania and Turkey, many diplomatic visits and humanitarian aids of Turkey consolidated and improved the relations between the two nations. During this period, in 2009 Albania, assisted by Turkey, joined the NATO. Albania, still a candidate for European Union Membership, continue to have very good diplomatic relations with Turkey.