19. yüzyılda ege bölgesinde bir iç güvenlik meselesi olarak eşkıyalık

Abstract

Bu çalışma, 19. yüzyıl içerisinde eşkıyalık sorunsalının Osmanlı İmparatorluğunda Ege bölgesi sınırları içerisinde bir iç güvenlik meselesi olarak incelenmesini hedef almaktadır. Bu hedef çerçevesinde, konu üzerine yapılan çalışmalar incelenmiş ve konuya yaklaşım tarzları analiz edilmiştir. İncelenen çalışmalarda eşkıyalık konusunun özellikle edebiyat ürünlerinde bir meta olarak kullanıldığı görülmüştür. Tarih biliminin ürünleri içerisinde ise eşkıyalık konusunun, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarındaki Milli Mücadele safhasında Efelerin ve Zeybeklerin katkılarının sıklıkla konu edildiği, ayrıca eşkıyaların neden olduğu suçların bir asayiş problemi olarak araştırıldığı görülmektedir. Eşkıyalık meselesi, başlangıcında bir suçtan doğmakta ve devamında da suçtan beslenmektedir. Bu süreç dar açıdan bakıldığında bir asayiş problemidir. Ancak bakış açımızı biraz daha genişlettiğimiz de ise eşkıyalık meselesinin bir iç güvenlik problemi olduğu görülmektedir. Çünkü bu mesele, Osmanlı İmparatorluğu içerisinde ortaya çıktığı bölgenin tarımını, ticaretini, nüfus hareketlerini, asayişini, kurumlarını derinden sarsmıştır. Yapılan bu tespit sonrası arşiv kaynakları incelenmiş ve bu tezimizi destekleyici pek çok birincil kaynak bulunmuştur. Arşiv belgeleri içerisinde geçen kişi ve kurum isimleri rencide edilmeden, objektif bir şekilde tez çalışmasına aktarılmıştır. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için tez çalışmasının birinci bölümünde 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır. Bu bölümün birinci ve üçüncü kısımlarında anlatım tekniği olarak o dönem de meydana gelen önemli olayların kronolojik sıralaması temel alınırken; ikinci kısmında ise dönemin padişahlarının kronolojik sıralaması esas alınmıştır. 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu için bir dönüm noktası olması sebebiyle bu bölüm içerisinde ayrıntılı olarak işlenmiştir. İkinci bölümde eşkıyalık kavramı üzerinde durulmuştur. Eşkıyalığın içerisinde barındırdığı diğer kavramlar, tanımlar ve sorunsallar çalışılmıştır. Son olarak üçüncü bölümde ise tezimizin ana konusu olarak eşkıyalık meselesine bir iç güvenlik meselesi olarak yaklaşılmıştır. Öncelikle bu bölümün birinci kısmında iç güvenlik kavramı ayrıntılı olarak anlatılmış, ardından ikinci kısımda Osmanlı İmparatorluğu'nun iç güvenlik kurumlarına yer verilmiştir. Bu iki kısım ile okuyucu hafızasında tezimizin ana kavramları hakkında bir temel oluşturulduktan sonra son kısmında tezin anlatımına geçilmiştir.

This study aims to examine the problem of banditry as an internal security issue within the borders of the Aegean region in the Ottoman Empire in the 19th century. Within the framework of this objective, the studies on the subject were examined and their approach to the subject was analyzed. In the studies examined, it was seen that banditry was used as a commodity especially in literary products. When we look at the history science, we see the contribution of Efe and Zeybek to the Republic of Turkey's the National Struggle stage was frequently issued and the investigation of crimes caused by bandits as a problem of public order. The issue of banditry arises at the outset of a crime, and then feeds on it. From narrow perspective, this process is the problem of public order. However, when we broaden our perspective, it is seen that banditry is an internal security problem. Because this issue has deeply shaken the agriculture, trade, population movements, public order and institutions of the region in which it emerged within the Ottoman Empire. After this determination, archive sources were examined and many primary sources supporting this thesis were found. The names of individuals and institutions mentioned in the archive documents were transferred to the thesis study objectively without offending. In order to better understand the subject, in the first chapter of the thesis, the Ottoman Empire in 19th century is explained comprehensively. In the first and third parts of this chapter, the chronological order of the important events that occurred in that period was taken as the basis of narrative technique; the second part was based on the chronological order of the Sultans of the period. Since the 19th century is a turning point for the Ottoman Empire, it is elaborated in this chapter. In the second chapter, the concept of banditry is emphasized. The other concepts, definitions and problems of banditry are studied. Finally, in the third chapter, the issue of banditry is discussed as an internal security issue. Firstly, in the first part of this chapter, the concept of internal security is explained, and then in the second part, the internal security institutions of the Ottoman Empire are given. With these two parts, a foundation about the main concepts of this thesis is formed in the reader memory. Finally, in the last part, main idea of this thesis is explained comprehensively.