Fazelya (Phacelia tanacetifolia Bentham) korunga (Onobrychis sativa L.) ve yonca (Medicago sativa L.) bitkilerinin arı tercihi açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma, 2008 yılında Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi kampusu deneme alanında, bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çalışmada her biri 100 m² olan 3 ayrı parsel belirlenip bu parsellere sırasıyla Fazelya, korunga ve yonca ekimleri yapılmıştır.Bitkilerdeki çiçeklenme aynı döneme gelecek şekilde ekim zamanı planlanmıştır.Deneme parsellerinin yanına çiçeklenme öncesi 3 adet orta derecede kuvvetli arı kolonisi yerleştirilmiştir. Çiçeklenme döneminde kolonilere haftada bir gün polen tuzakları takılmıştır. Toplanan polenler tartıldıktan sonra, tuzaklarından toplanan polenlerden rasgele 200 polen paleti seçilmiştir.Arı ziyaretleri ile ilgili sayımlar bitkilerdeki çiçeklenme dönemlerinde 0,4 m² alan üzerinden haftada bir gün ve o günün 09:00, 12:00 ve 15:00 saatlerinde olmak üzere üç farklı zamanda 5 dakika süre ile ve eşzamanlı olarak yapılmıştır.Araştırmada elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.Bal arılarının bitki tercihi açısından en yüksek ziyaret ortalaması 71.8 adet/m2 ile Fazelya bitkisine olmuştur. Bunu 55.9 adet ziyaret ile korunga bitkisi takip etmiştir. Yonca bitkisinin, 1.5 adet ziyaret ortalaması ile Fazelya ve Korunganın yanında çok az tercih edildiği belirlenmiştir.Bitkilerdeki çiçeklenme periyodu süresince 14 Haziran tarihinde bal arıları 71 adet/m2 ile en yoğun ziyareti gerçekleştirmiş olup, bunu 64.7 ziyaret/m2 ile 7 Haziran 2008 tarihi takip etmiştir. Çiçeklenme döneminin sona ermekte olduğu 28 Haziran 2008 tarihinde 10.2 adet/m2 ortalaması ile en düşük ziyaret gerçekleşmiştir.Bitkilerdeki Çiçeklenme dönemlerinde gün içerisinde en yüksek ziyaret 48.9 adet/m2 bal arısı ile saat 12'de ölçülmüş olup bunu 42.2 ziyaret/m2 ile saat 15 takip etmiştir. Sabah saatleri olan saat 9'da 38.1 ziyaret/m2 ile bal arıları en düşük ziyareti gerçekleştirmiştir.Araştırmadaki kolonilerden elde edilen ve rastgele seçilen 200 polen paleti içerisinden 10 adet polen paleti ile en fazla poleni korunga bitkisinden getirdiği belirlenmiş olup, bunu 4 polen paletiyle Fazelya bitkisi takip etmiştir. Ölçüm yapılan polenler içerisinde yonca bitkisinin polenleriyle karşılaşılmamıştır.Metrekaredeki çiçek miktarları bakımından en yüksek çiçek sayısı ortalama 9317 adet ile Yonca bitkisinde belirlenmiş olup, bunu 7038.2 adet/m2 ile Fazelya bitkisi takip etmiştir. Korunga bitkisi 4312.7 adet/m2 ile en düşük çiçeklenmeyi göstermiştir.Yonca bitkisi metrekaredeki çiçek sayısı bakımından ilk sırada yer alsa bile bal arılarının bitki tercihi bakımından son sırada yer almıştır.Anahtar Kelimeler: Bal arısı, Polen, Fazelya, Yonca, Korunga

This study was established in Agriculture Faculty of Ordu University Campus in test field area in 2008 according to experiment type by 3 repetitions.Three fields, each of them is 100 m2, were setted and sown with phacelia, sainfoin and alfalfa.Sowing was planned due to getting same blooming period of plants.3 average bee colonies were placed near to the test field before blooming. During the blooming polen traps were setted to colonies once a week. After weighting of collected pollens 200 pollen package were chosen by randomly.Counting about bee visitings were made in blooming periods according to 0.4 m2 field and 3 different times 09:00-12:00-15:00 hours in 5 minutes once a week.Results of this this study can be summarized in below.Most of the bee visitings were to phacelia plant by 71.8 number/m2.The second visiting rate was to sainfoin plant by 55.9 number/m2. Alfalfa plant visiting was the least preferred visiting by 1.5 number/m2During the blooming period ,the most crowded visiting by honey bees was in 14 June 2008 by 71 unit then in 7 June 2008 date followed it by 64.7 units/m2. In the 28 June 2008 date on the point of ending blooming period was the minimum visiting number by 10.2 visitings/m2.Most crowded visiting was at 12:00 hours by 48.9 honey bees/m2 and later 15:00 hours followed it by 42.2 honey bees/m2 visiting during the blooming period in a day. Moring hours with the lowest visit has taken place at nine o?clock by 38.1 units/m2.In this study honey bee collonies gathered 10 pollen packages from sainfoin plant and phacelia plant followed that by 4 pollen packages by chosen randomly among 200 pollen packages. There was no alfalfa plant pollen in measured pollen packages.Alfalfa plant had the maximum flower quantity by 9317 flowers/number in m2, phacelia had 7038.2 flowers/m2 and sainfoin had 4312.7/m2 flowers.Although alfalfa plant was in the first place due to flowers in m2 honey bees didnt prefer it as a nectar source.Key Words : honeybee, polen, phacelia, alfalfa, sainfoin