İş ahlakı ve Japon işletme geleneğindeki yeri

Abstract

ÖZET Ahlâk, doğru ve yanlış davranışı tanımlayan bir kurallar setidir. Bu ahlâki kurallar, davranışlarımızın ne zaman kabul edilebilir olduğu veya ne zaman kabul edilemez ya da yanlış olabileceğini bize söylemektedir. iş ahlâkı, temelde iş dünyasında neyin doğru ya da yanlış olduğunu belirleyen kural, standart ve ahlâki prensipleri içeren felsefi bir yaklaşımdır. İş hayatında ahlâki sorunlar genel olarak çıkar çatışmasından kaynaklanan rüşvet, komisyon, nüfuz kullanmak, yanlış bilgi vermek, sahtekarlık, dolandırıcılık ve hırsızlık şeklinde ortaya çıkmaktadır. Ahlâki çatışmanın temel sebepleri ise, bireylerin özel alanlarına müdahale, ayrımcılık, tahrik ve işten çıkarmalar ve sözleşmelere aykırı davranmak şeklinde söz konusu olmaktadır. İşletmelerin ahlâki görevleri arasında önemli bir yeri olan konulardan biriside işletmelerin sosyal sorumluluğudur. İşletmelerde sosyal sorumluluk, bir organizasyonun toplum üzerindeki olumlu etkilerini maksimize etmek ve olumsuz etkilerini minimize etme yükümlülüğünü ifade etmektedir. Yani bir işletmenin sosyal sorumluluğa uygun davranması, işletmenin minimum finansal ve sosyal maliyetlerle istenilen miktarlardaki mal ve hizmetleri sağlamada maksimum bir katkıyı yaptığının gelecekte toplum tarafından değerlendirilmesidir. İş ahlâkının Japon işletme geleneğindeki yeri değerlendirilirken öncelikle Japon işletme geleneğinin anlaşılması büyük önem taşımaktadır.Japon işletme geleneği, 6. yüz yılda Taika Reformları ile başlamakta ve Tokugawa dönemi uygulamaları, Meiji Restorasyonu, Taişho dönemi uygulamaları ve Savaş sonrası uygulamalar biçiminde devam etmektedir. Bu uygulamaların ortak özelliği, her bir dönem bir önceki dönemin geleneğini temel alarak kendi dönemlerindeki yenilik ve değişimleri eklemlemeye çalışmalarıdır. Dolayısıyla Japon işletme geleneği, eklektik bir yapıya sahiptir. Bu işletme geleneğinin temel uygulamaları, ömür boyu istihdam, Grup, halinde karar alma, kıdeme dayalı terfi ve işletme sendikacılığı şeklinde ortaya çıkmıştır.Japon iş ahlâkı, bir başka ifade ile Japonya'da iş yapmanın yolu; grup değeri, bireysel değer, davranışsal değer ve felsefi değer şeklinde dört kategoride ifade edilmiştir. Kısacası Japon iş ahlâkı, işe yönelik bir `gönüllülük` anlayışına dayanmaktadır, bu iş ahlâkı anlayışı kaynağını Japon kültüründen almaktadır. Çünkü Japon kültürü, iş ahlâkının sosyal yapısını desteklemektedir. Japon sosyal yapısı ise, Japon değerler sistemi ve geleneksel kültüründen kaynaklanmıştır. II

ÖZET Ahlâk, doğru ve yanlış davranışı tanımlayan bir kurallar setidir. Bu ahlâki kurallar, davranışlarımızın ne zaman kabul edilebilir olduğu veya ne zaman kabul edilemez ya da yanlış olabileceğini bize söylemektedir. iş ahlâkı, temelde iş dünyasında neyin doğru ya da yanlış olduğunu belirleyen kural, standart ve ahlâki prensipleri içeren felsefi bir yaklaşımdır. İş hayatında ahlâki sorunlar genel olarak çıkar çatışmasından kaynaklanan rüşvet, komisyon, nüfuz kullanmak, yanlış bilgi vermek, sahtekarlık, dolandırıcılık ve hırsızlık şeklinde ortaya çıkmaktadır. Ahlâki çatışmanın temel sebepleri ise, bireylerin özel alanlarına müdahale, ayrımcılık, tahrik ve işten çıkarmalar ve sözleşmelere aykırı davranmak şeklinde söz konusu olmaktadır. İşletmelerin ahlâki görevleri arasında önemli bir yeri olan konulardan biriside işletmelerin sosyal sorumluluğudur. İşletmelerde sosyal sorumluluk, bir organizasyonun toplum üzerindeki olumlu etkilerini maksimize etmek ve olumsuz etkilerini minimize etme yükümlülüğünü ifade etmektedir. Yani bir işletmenin sosyal sorumluluğa uygun davranması, işletmenin minimum finansal ve sosyal maliyetlerle istenilen miktarlardaki mal ve hizmetleri sağlamada maksimum bir katkıyı yaptığının gelecekte toplum tarafından değerlendirilmesidir. İş ahlâkının Japon işletme geleneğindeki yeri değerlendirilirken öncelikle Japon işletme geleneğinin anlaşılması büyük önem taşımaktadır.Japon işletme geleneği, 6. yüz yılda Taika Reformları ile başlamakta ve Tokugawa dönemi uygulamaları, Meiji Restorasyonu, Taişho dönemi uygulamaları ve Savaş sonrası uygulamalar biçiminde devam etmektedir. Bu uygulamaların ortak özelliği, her bir dönem bir önceki dönemin geleneğini temel alarak kendi dönemlerindeki yenilik ve değişimleri eklemlemeye çalışmalarıdır. Dolayısıyla Japon işletme geleneği, eklektik bir yapıya sahiptir. Bu işletme geleneğinin temel uygulamaları, ömür boyu istihdam, Grup, halinde karar alma, kıdeme dayalı terfi ve işletme sendikacılığı şeklinde ortaya çıkmıştır.Japon iş ahlâkı, bir başka ifade ile Japonya'da iş yapmanın yolu; grup değeri, bireysel değer, davranışsal değer ve felsefi değer şeklinde dört kategoride ifade edilmiştir. Kısacası Japon iş ahlâkı, işe yönelik bir `gönüllülük` anlayışına dayanmaktadır, bu iş ahlâkı anlayışı kaynağını Japon kültüründen almaktadır. Çünkü Japon kültürü, iş ahlâkının sosyal yapısını desteklemektedir. Japon sosyal yapısı ise, Japon değerler sistemi ve geleneksel kültüründen kaynaklanmıştır. II