Sosyoloji teorilerinde din

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, din olgusu üzerine dikkate değer görüşleri olan ve din üzerine kuram geliştiren sosyologların dini ele alış biçimleri incelenmektedir. Önce sosyologlar pozitivist ve anti-pozitivist diye iki ayrı tipolojide sınıflandırıldı. Bu sınıflandırmaya bağlı olarak yaklaşımların din olgusunu metodolojik bakımdan nasıl ele aldıkları değerlendirildi. Bu iki yaklaşım çerçevesinde dinin sosyal gerçekliği oluşturmadaki etkisi ve sosyal değişme ile din ilişkisi hakkındaki görüşleri ele alındı. Pozitivist yaklaşımda yer alan sosyologlar, dinin, sanayi toplumunda toplumsal alanda yer almaması gerektiğini düşünürler. Hatta dini kurum ve sembollerin toplumsal alanda yer almaması için mücadele ederler. Anti-pozitivist yaklaşımda yer alan sosyologlar ise, dini önemserler ve kuramlarında dinin işlevlerini kanıtlamak isterler. Bu iki yaklaşım hem metodoloji hem de sosyal gerçekliği oluşturmada dinin etkisi konusundaki düşünceleri bakımından birbirinden çok farklı tutumları olmasına rağmen, sosyal değişme ile din ilişkisi bakımından sanayi toplumunda dinin bireysel alana itildiğini kabul ederler.

ABSTRACT In this study, the views of sociologists who paid attention and developed theories on religion are exemined. Firstly, sociologists are categorized in two ideal types: positivist and anti-positivist. Depending on this classification this study has concentrated on the religious issue accending to the methodological framework of the positivist and anti-positivist sociologies. Positivist sociologists argue that in industrial society religion should not take place in the public life. However, anti- positivist sociologists emphasize on the importance of the religion and indicate the functions of religion in their theories. Both approaches, despite their disaggrement on the functions of religion, regard that religion is related to personal life in industrial society. n