Çarlık Rusya`sının Türkistan`ı işgali ve Buhara Hanlığı

Abstract

Bu çalışmamızda Türkistan hanlıklarından Buhara Hanlığı 'nın ilk önce coğrafî mekanı tespit edilmeye çalışılmış, akabinde İslam fütuhatından hanlığın tesisine kadar geçen yaklaşık sekiz asır devam eden siyasî ve kültürel gelişmelerin bir hulasası verilmiştir. Hanlığın kuruluşundan Çarlık Rusyası'nın bölgeyi nüfuzu altına almasına kadar hanlığın idaresinde bulunmuş olan üç hanedandan Şeybânîler, Canoğullan (Astarhanlılar /Astrahanlılar) ve Mangıtlar döneminde hanlığın siyasî tarihinden kısaca bahis olunmuştur. Aynı zamanda Rus işgalinin başladığı XIX. asır ortalarında hem çarlığın hem de hanlığın dahilî ve haricî ahvali genel hatlarıyla değerlendirilmeye çalışılmıştır. Rusya'nın Türkistan'ı işgalinin iktisadî-ticarî ve askerî amillerinin açıklanmasının ardından işgalin takip ettiği seyir kaydedilmiştir. Çalışmamızın son bölümünde ise Buhara Hanlığı 'nın XIX. yüzyıl itibariyle meşruiyetinin kaynaklan üzerinde durulmuş ve idarî, ticarî ve içtimaî yapısının bir kısım özelliklerine yer verilmiştir.

In this work, first of all, the geographical position of the Bukharan Khanate, one of the khanates of Turkestan, is tried to be indicated, later, a summary of the political and cultural events that took place in the region for about eight centuries from the Islamic conquests to the establishment of the khanate is given. From the emergence of the khanate to the Tsarist Russian capture, the political developments which took place during the dynasties of Sheibanids, Canis (Astarhanids / Astrahanids) and Mangits who ruled the khanate are briefly pointed out. Meantime, on the middle of the XIX. century, when the Russian expansion started, the internal and the external circumstances both in the Tsardom and Bukhara are researced with their general lines. After explaining the economic-commercial and military reasons of ``the Russian capture of Turkestan, the processes of the expansion are indicated. On the final chapter of our study, the sources of legitimation of the khanate are examined and some of the peculiarities of its administration, local commercial activities and society are explained.