Tarihte Türk Ermeni münasebetleri ve bazı yayın organlarında Ermeni meselesi (1878-1925)

Abstract

ÖZET XIX. Asır, tarih'in en önemli olaylarının yaşandığı, özellikle Avrupa'nın bir çok mes'eleyi çözmek için mücâdele içinde bulunduğu bir tarih dilimi olmuştur. XIX. Asır aynı zamanda, Osmanlı Devleti' nin tükeniş ve varoluş mücadelesinin birlikte yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu asrın son çeyreğinden itibaren Osmanlı Devleti' nin çöküşünü hızlandıran olayların en önemlilerinden birisi de şüphesiz ki Ermeni Mes'elesi olmuştur. Ermeni Mes'elesi; Avrupa Devletleri' nin Osmanlı Devleti' ne ve Ermenilere' e karşı izledikleri politikaların bir ürünü olarak ortaya çıkarılan bir konudur. Şark Mes'elesi' nin Anadoludaki uzantısı olan Ermeni Konusu; Emperyalist devletler için `Mesele` Ermeniler için `Macera`, Osmanlı Devleti için ise şüphesiz `İsyan ve Başkaldırma` anlamına gelir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda imzalanan Ayastefanos (Yeşilköy) - 3 Mart 1878- ve Berlin -13 Temmuz 1878- Antlaşmaları ile uluslararası plâtformda resmiyet ve geçerlilik kazanan Ermeni Mes'elesi, bundan sonra Avrupa Devletlerinin, Osmanlı Devletinin iç işlerine müdâhalesine bir gerekçe haline gelmiştir I. Dünya Savaşı sırasında Ruslarla birlikte Türkler' e karşı hareket eden Ermenilerin, Osmanlı yönetiminin çıkardığı bir tedbir kanunu ile, savaş alanlarından güneye göç ettirilmeleri Avrupa'da XX. yüzyılın ilk ve en büyük soykırımı olarak görülmüş ve Türkler suçlu durumuna düşürülmüştür. Ermeni Mes'elesinin ortaya çıkmasında, bu denli yayılmasında ve Avrupa'da kabul görmesinde en önemli faktörlerden birisi de şüphesiz basın organları olmuştur. Bu çalışma; Ermeni Mes'elesinin, son dönem Osmanlı basınına yansımasını (1878-1925) ve mes'eienin genişlemesinde basın organlarının tesirini ihtiva etmektedir. II

ABSTRACT The nineteenth century has been a period of the time that the most important historical events were lived and that especially Europe fought to solve many problems. The nineteenth century has also been a period of the time that the fighting for being exhausted and existence of the Ottoman State lived together. It is no doubt that `The Armenian Question` was one of the most important events that accelerated the collapse of the Ottoman State during the last quarter of this century. `The Armenian Question` was officially accepted by European States with the agreement of Berlin being signed at the end of the Ottoman-Russian war of 1877-1878. Thus, the eastern politics has been reflected in Anatolia. `The Armenian Question` means a problem for Europenans; an adventure for Armenians; a rebellion for the Ottomans. The one of the most important factors contributing to the spreading out and being officially accepted by World's public view was the magazines and newspapers of that period. This study examines the reflection in the last Ottoman press of the Armenian Question and the effects of the magazines and newspapers in spreading out of this question. Ill