Lise müdürlerinin liderlik tarzları (Erzurum ili örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Erzurum îl Merkezinde bulunan liselerde görev yapan lise müdMerinin gösterdikleri liderlik davranışlarını Bolman ve Deal (1991) tararından geliştirilen `Liderlik Çerçeveleri Kuramı`na göre ne düzeyde gösterdiklerini öğretmenlerin görüşlerine dayanarak açıklığa kavuşturmaktır. Veri toplama aracı olarak, yine Bolman ve Deal (1991) tarafından geliştirilen ve Mahçe Dereli (2002) tararından Türkçe'ye çevrilerek kullanılan `Liderlik Biçimleri Tanımlama Anketi` kullanılmıştır. Araştırma anketi üç bölümden oluşmuştur: Birinci bölümde anketi cevaplandıran bireylere ilişkin kişisel bilgiler, ikinci bölümde lise müdürlerinin gösterdikleri liderlik davranışlarını belirlemeye yönelik iki farklı türde hazırlanmış toplam 38 soruluk bölüm ve üçüncü bölümde ise lise müdürlerinin yöneticilik - liderlik özelliklerini belirlemeye yönelik ifade yer almaktadır. Araştırma Erzurum İl Merkezinde bulunan 24 lisede uygulanmış, çalışmaya müdürleri yeni değiştiği için görüş bildirmek istemeyen iki lise dışındaki 22 lisede bulunan tüm müdür ve öğretmenler dahil edilmiştir. Anketi yanlış dolduran müdür ve öğretmenlerin anketleri ayıklandıktan sonra 20 müdür ve 615 öğretmenden gelen anket formları değerlendirmeye alınmıştır. Toplanan verilerin analizinde t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), LSD Pos Hoc Testi (Least Signifant Differance / En Küçük Önemli Fark), x2 Analizi, Korelasyon, Ortalama ve standart sapma olmak üzere altı farklı istatistiksel yöntem uygulanmıştır. Bu analizler bilgisayarda SPSS for Windows 12.00 istatistik paket programı ile yapılmıştır. Araştırmada öğretmenler, müdürlerin sırasıyla insan kaynaklan liderliği, yapısalcı liderlik, politik liderlik ve sembolik liderlik davranışlarını gösterdiklerim düşünmektedirler. Müdürler ise kendilerinin insan kaynakları liderliği, yapısalcı liderlik, sembolik liderlik ve politik liderlik davranışlarını gösterdikleri görüşündedirler. Öğretmenlerin ve müdürlerin cinsiyetlerine, mesleki kıdemlerine göre ve öğretmenlerin çalıştığı okul türlerine göre müdürlerin liderlik özellikleri arasında anlamlı farklar bulunamamıştır.

The purpose of this study is to investigate public high school principals' leadership behaviors from the views of teachers working with these principals in the province of Erzurum metropolitan center. To do this, Bolman and Deal's (1991) `the Theory of Leadership Frames` was used. In the study, `Leadership Orientations Questionnaire` which was developed by Bolman and Deal (1991) was used to gather the data. The instrument was translated into Turkish by Mahçe Dereli (2002). The questionnaire has two parallel forms. One for the principals to rate themselves and the other is for teachers to rate principals' leadership styles. In both versions there are three sections designed for measuring the Bolman and Deal's frame: The first section aims at measuring principals' leadership orientations. The second section contains a series of forced-choice items involving four options in which participants rank principals' leadership style. The third section was built to assess the principals' behavior as either effective managers or leaders from the views of both teachers and principals themselves. The study was carried out in 24 public high schools in the province of Erzurum Erzurum metropolitan center. Two high schools did not participate into the study since their principals were appointed to the schools just before the study begun. In the remaining 22 high schools, after eliminating the forms containing filling errors, a total of 20 principals and 615 teachers participated in the study. The date were analyzed through six different statistical analyses as t test, one-way ANOVA, LSD post hoc test (least significant difference), chi square analysis, correlation, mean and standard deviation. All analyses were done by using SPSS for Windows 12.00 statistical package. The survey results reveal that, according to teachers, the principals show most frequently the qualities of leadership of human resources, structural leadership, symbolic leadership and political leadership, respectively. On the other hand, the principals' themselves think that they themselves show most frequently the qualities of human resources leadership, structural leadership, symbolic leadership and political leadership, respectively. There were no significant relationships between the leadership styles of principals and gender of teachers and principals, seniority of teachers and principals, and the type of school the teachers and the principals work.