Osmanlı`nın son döneminden Cumhuriyet dönemine istihbarat teşkilatlarının tarihi süreçleri ve polis istihbarat tarihi

Abstract

Türkler, tarih boyunca birçok devletler kurmuşlardır. Bu devletlerin kuruluşlarında genelde istihbarat teşkilatları ya da faaliyetleri etkin rol oynamıştır. Türk Devletlerinde modern bir istihbarat teşkilatının varlığına ise Osmanlı Devletinin son dönemlerinde rastlıyoruz.Türk halkı, 1918-1919 yılları arasında, 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi'ne izafeten ?Mütareke?, 1919-1922 yılları arasında da 19 Mayıs 1919'da başlayan Kurtuluş Savaşı'na izafeten ?Milli Mücadele? dönemi yaşamıştır. Mütareke ve Milli Mücadele dönemlerinde Türk bağımsızlık mücadelesine ciddi destek veren çok sayıda gizli (istihbarat) gruplar kurulmuştur.Bu istihbarat grupları çok kısa ömürlü olmuşlardır. Genelde amaçları, İstanbul'dan Kurtuluş Savaşı'nın sürdüğü Anadolu'ya nitelikli asker ve silah aktarmak olarak şekillenmiştir. Anadolu merkezli kurulan istihbarat gruplarından bazıları ise bu genel amaç dışında da faaliyet yürütmüştür. İşgalci devletlerin Anadolu'da yaşayan Türk halkı üzerinde oluşturduğu ?artık savaşmanın faydası yok? olumsuz propagandasını kırma yönlü de çalışmışlardır.29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından çok kısa bir süre sonra ?devlet çapında istihbarat? yapacak modern bir istihbarat teşkilatına gereksinim doğmuştur. 1926 yılına gelindiğinde Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti'nin kurulma çalışmaları başlamıştır. Bu teşkilat ülke içi ve dışı istihbarat çalışmalarını konu edinmiştir. Türkiye Cumhuriyeti devletinin gelişimine paralel olarak da büyümesini sürdürmüştür.Türkiye Cumhuriyeti devleti geliştikçe bir çok dünya ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de de başka istihbarat birimlerinin kurulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu ihtiyaç kapsamında, 1937 yılında Emniyet Teşkilatı Kanununda yer alan Polis istihbarat birimi kurulmuştur. Kuruluş amacına ilişkin faaliyetlerine ancak 1951 yılında başlayabilmiştir. Genel amacı ülke seviyesinde, suç ve suç örgütleriyle mücadele de önleyici tedbirler almak olarak belirlenmiştir. Böylelikle polis içinde kriminal bir istihbarat birimi oluşmuştur.

Through the historical resources, we learn that Turks established so many states in the history. We detect the truth that some authorities of those states attached importance to having intelligence services, while some others did not give that much attention to having intelligence services. Beyond everything else, we come across the fact that intelligence services, as governmental institutions, took places in the last period of the Ottoman Empire for the first time.Türkish Nation Between 1918 and 1919 experienced two significant phenomenon one is ?agreement? referring Mondros Agreement dated 30th October 1919 and the other one is ?National Independence War? referring Independence War started 19th May 1919. During these significant events we can see the support of clandestine groups to the Turkish independence war (intelligence organizations).Many of those intelligence services have become very short-lived. The major aims of them throughout the War of Independence were to transfer some privates, guns, and ammunitions as well from Istanbul to some cities in the Anatolia. As for some of the intelligence services, they were operating some other duties and activities besides the above mentioned aims as well. They, for instance, tried to annihilate the idea, which was accepted as a negative propaganda of the allies over the Turks living in the Anatolia, there was no profit for the Turks to fight against allies. It is pretty much obvious that the necessity of having Turkish intelligence services in the time period of the War of Independence was absolutely essential and crucial.After the establishment of the Turkish Republic in the 1923, the absence of a national intelligence agency has been noticed all over the country. The National Intelligence Agency, therefore, has been established by the new Turkish Government in the 1926. The intelligence practices and operations within and outside the country have been executed by this agency in those years. This agency maintained its remarkable development in conformity with the growth of the new Turkish Government. Afterwards, the government felt a need for having some other intelligence agencies all over the country as such in the other countries. In 1937, after accepting an idea of having police intelligence agency under the authority of the Turkish National Police, its regulations have been formed. After all, in 1951, this agency started working on its duty that was to combat against criminal networks and illegal activities within the country.This outstanding study has been dedicated to making great contributions to the field of intelligence practices while researching the historical development of the Turkish intelligence services. Mission, activities, and working orders of the intelligence services have excluded from this study.