Limited şirket ortaklarının sadakat yükümlülüğü

Abstract

Bu çalışmamızda, mevcut yasalarımızda somut bir yasal düzenlemesi olmayan Türk öğretisi ve Yargıtayı tarafından tanınan, nihayet Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ile de düzenlenmiş bulunan limited şirket ortaklarının sadakat yükümlülüğü incelenmiştirBir ilişkinin taraflarının birbirlerinin menfaatlerini gözetmesi, desteklemesi, bir araya gelme amacının gerçekleşmesi için gerektiğinde çaba sarf etmesi, amacı engelleyici hareketlerden kaçınması olarak tanımladığımız sadakat yükümlülüğü, hukuki bir borç ve ahlaki bir yükümlülük olarak çeşitli sözleşme ilişkilerinde taraflardan uymaları beklenen bir davranış kuralıdır.Hukukumuzda mevcut düzenlemeler çerçevesinde sadakat yükümlülüğünün somut, pozitif bir hukuk kuralı olarak düzenlendiği kanun maddesine rastlamamaktayız. Anacak doktrinde, mahkeme kararlarında ve hukuk sistemimize kaynaklık etmiş çevrelerde, limited şirket ortağının, hem şirkete hem de diğer ortaklara karşı sadakat yükümlüğü genel olarak kabul edilmektedir. Türk Ticaret Kanunu Tasarısı'nın 613. maddesi ile de düzenlenmiş bulunan bu yükümlülüğün, genel bir tanımı yapılmadığı gibi hangi hallerin sadakat yükümlülüğünün ihlali sonucunu doğuracağı da belirtilmemiştir.Limited şirketlerde, şirket akdi çerçevesinde sürekli edimli borçlar içerdiğinden, şirket ilişkisinin hukuki niteliği gereği, karşılıklı ve belirli bir amaca yönelmiş, birden fazla iradenin bütünleşmesi söz konusudur. Bunun neticesinde de şirket akdinde diğer ilişkilerden farklı olarak bir ortaklıksal sadakat borcu vardır. Ortaklar, faaliyet göstermek üzere kurulan şirkete ve şirketin kuruluş amacına ulaşması için fiilen iştirak ederek veya etmeyerek yardımcı olmalı, borçlarını yerine getirmeli, bu çerçevede şirket amacına muhalif veya zararlı işleri yapmaktan sakınmalıdırlar.Ortaklıksal sadakat borcundan iki eksenli bir borç doğmaktadır. İlkini ortağın şirkete karşı olan sadakat borcu oluşturmakta iken, ikincisini ortağın diğer ortaklara karşı olan sadakat borcu oluşturmaktadır. Borçlar kanunumuzda ve ticaret kanunumuzda, limited şirket ortaklarının sadakat yükümlülüğünü düzenleyen bir hüküm mevcut olmasa da ortakların şirkete karşı sadakat yükümlülüğü, Borçlar Kanunu madde 520/I'e dayandırılabilir. Zira bir amaca ulaşma ve bu amaca bağlılık, limited şirketlerde de söz konusudur. Ortaklar, şirket gayesinin temini için gayret sarfetmek ve amaca ulaşmayı engelleyen eylemlerden kaçınmak zorundadırlar.Ortakların kendi aralarındaki sadakat yükümlülüğü Türk Medeni Kanunu (TMK) madde 2'ye yani dürüstlük kuralına dayanır. Bu kural, bir kimsenin diğer kişilerle olan hukukî ilişkilerinde, bu ilişkilerin anlam ve amacına uygun, dürüst, doğru ve onların güvenini sarsmayacak biçimde davranmasını emreder. Her ne kadar ortaklar arasında bir borç ilişkisi bulunmasa da, aynı şirkete ortak olmalarından dolayı aralarında TMK. m. 2 anlamında özel bir hukukî ilişki olduğunu kabul etmek gerekir. Özellikle ortakların haklarını kullanmak suretiyle diğer ortakların menfaatlerini etkileme imkânı, bu özel hukukî ilişkinin varlığını doğrulamaktadır. Ortakların başkalarının hak ve menfaatlerine etki imkânı, bunların haklarını gözetme yükümünü ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda, TMK. m. 2 yeni koruma ve dayanışma yükümlülüklerinin doğmasına yol açmaktadır. Bunlardan bir tanesi de sadakat yükümlülüğü olarak karşımıza çıkmaktadır.

In this study, the loyalty obligation of the shareholders in a limited-liabilitycompany is investigated that our current laws do not have a concrete legal regulationsrecognized by the Turkish Supreme Court and the Turkish doctrine and finally, which hasbeen arranged by the Turkish Trade Draft Law.The loyalty obligation that we define as respecting and supporting each other?sinterests and realizing necessary efforts for the purpose of bringing together and avoidinghindering to carry out its aim is an expected behavior rule of parties to observe as a legalobligation and a moral obligation in a variety of contractual relationships.The loyalty to the legal obligations which is regulated as a positive and concrete ruleof the law code do not coincide with our existing regulations of law. However, referred tothe doctrine, the court decisions and the sources made up our legal systems, the loyaltyobligation of limited shareholders towards both the company and the other partners isgenerally considered. The obligations which have been organized in Article 613 of Turkish Trade Draft Law did not have a definition nor a specification of the case which would resultin a breach of the loyalty obligations.Since a limited-liability company contains a continous payment debt in the framework of the company contract and a necessity in a legal nature of the company relationship, suchintegration of more than one will which is mutual and focused on a particular purpose is inquestion. As a result, there is a corporational loyalty obligation in a company?s contract thatis different from the other relationships. The shareholders should help the company founded to operate reach the organizational goals of the company whether having actual participation or not, meet debts, and in this context, they should avoid performing harmful and opponent actions to purposes of the corporate.A debt with two axes is born with the corporational loyalty obligation. First, a shareholder has a loyalty obligation to the company and second, a shareholder has a loyalty obligation to the other partners. Although our debts law and trade law do not contain a judgement regulating the loyalty obligation of the shareholders of a limited-liability company, their loyalty obligation towards the company is based on the Obligations Law Article 520/I. Because achieving a goal and commitment to this aim is a matter of the limited-liability companies. The shareholders should exert effort to reach the goals of the company and avoid actions which would prevent them from reaching these goals.The common loyalty obligation of the shareholders is based on the Turkish Civil Code Article 2, that is the rule of honesty. This judgement orders one to act in a manner which will not lose the confidence of the other people in each other?s legal relationships according to the meaning and the purpose of these relations. Even tough the absence of a debt relation between the partners, the presence of a special legal relation in terms of the Turkish Civil Code, Article 2 must be aknowledged due to the partnership of the same company. Especially, the possibility of affecting the interests of the other partners by using the due of the other shareholders has confirmed the existence of that particular legal relationship. In this context, the Turkish Civil Code, Article 2 leads to the creation of new protection and solidarity obligations. One of them that we have encountered is the loyalty obligation as well.