Özelleştirme sürecinde sendikalar ve kamuoyu: Tüpraş ve Petrol-İş örneği

Abstract

Küreselleşen kapitalizmin doğurduğu ekonomik ve toplumsal buhranların sorumlularından biri olarak kamu teşebbüsleri görülmüş, çözüm olarak piyasa mekanizmalarının etkinleştirilmesine gidilmiştir. Yöntem olarak da özelleştirme eğilimi dünyanın bir çok yerinde görülmektedir. Buna karşılık işçi sendikaları direniş gösterme çabasına rağmen kendi bünyesinde yaşadığı sorunlarla da uğraşmak zorunda kalmıştır.Bu çalışma ile Türkiye'de gerçekleştirilen özelleştirme uygulamaları ve sonuçları hakkında bilgi edinilmesi, sonuçların çalışma yaşamına etkilerinin değerlendirilmesi ve sendikaların karşı tutum ve tavırlarının irdelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sırasında görülmüştür ki sendika yönetici ve temsilcileri, genel olarak özelleştirme karşıtı bir eğilime sahip oldukları eğilimine paralel olarak, kamu teşebbüsleri hakkında beklentileri olumsuz ve gelecekteki sendikal hareket konusunda endişe taşımaktadırlar. Nitekim çalışmamıza katkıda bulunan katılımcılar, özelleştirme uygulamaları süreci ve sonrasında sendikalarının çabalarından memnun değillerdir. Özelleştirme her ne kadar salt bir ekonomik kavram gibi algılanıp değerlendirilse de her türlü sosyal kavram ve olgularla iç içe bir uygulamadır. Bu nedenle sendikaların bir noktadan sonra kabullenmek zorunda kaldıkları bu uygulamanın neden olduğu işten çıkarma, yer değiştirme ve diğer sosyo-ekonomik sonuçlar açısından kendilerini yenileme ve geliştirme çabası içerisine girdikleri görülmektedir. Anlaşıldığı kadarıyla bu çabanın içerisindeki en önemli nokta ise, problemin nedeni ve nedene yönelik çözüm önerileridir. Başta ?başkan kültü? anlayışından başlayarak her kademede yapısal ve düşünsel açıdan bir yenilenme ihtiyacı ortaya çıkmış durumdadır. Sendikalar yapı itibariyle demokratik temelli sivil toplum kuruluşlarıdır. Ancak çıkar ve baskı grubu olmaları nedeniyle bu sistemin sağlıklı çalışamıyor olması sendikalarca da kabullenilmekte ve çözüm aranmaya çalışılmaktadır. Çalışmanın son kısımda, Petrol-İş Sendikası Kırıkkale Şubesi yöneticileri ile yapılan anket ile hem kişisel hem de sendika olarak ekonomi, özelleştirme, uygulamaları ve sonuçlarının değerlendirilmesi yapılarak çalışmada yer alan varsayımlar değerlendirilmektedir.ANAHTAR KELİMELER: ?Özelleştirme?, ?Sendika?, ?Kamu İktisadi Teşebbüsleri?, ?Kamuoyu?, ?Tüpraş?, ?Petrol-İş Sendikası?

The economic and social crisis of globalized capitalism breeds responsible for public enterprises was seen as one of the solutions are going to enable the market mechanism. Methods as the privatization trend is seen in many parts of the world. Despite efforts to show resistance to the corresponding trade unions in its structure have to deal with the problems remained. This study conducted in Turkey about the privatization of applications and results, results and evaluation of the effects of the labor unions aimed to examine their attitudes and behavior. During the study showed that managers and trade union representatives, and privatization in general, they tend to have an anti-parallel to the trend, public undertakings and negative expectations about the future concerns about the carry trade union movement. Indeed, participants who contribute to our work, after the privatization process and practices are not satisfied with the efforts of the unions. Although only an economic concept of privatization was detected and evaluated, although such cases intertwined with all kinds of social concepts and practice. Therefore, the trade unions after a point to admit having had this application to cause layoffs, relocation and other socio-economic consequences in terms of self-renewal and development effort to engage in what is seen. Apparently, the most important point in this effort, the cause of the problem and proposed solutions for the express reason. Especially `the cult of the president` every step approach, beginning with a renewed need for structural and conceptual aspects have already emerged. Democratic structure of unions as organizations of civil society are based. However, because of pressure group interests and health of this system is not working and seeking solutions aimed unions are recognized by. In the last part of the study, Petrol-Is trade union survey of managers with the Department of Kirikkale both personal and trade unions as the economy, privatization, and the results of the evaluation of applications by making the assumption that the study will be evaluated.KEY WORDS: ?Privatization?, ?Union?, ?State Economic Enterprises?, ?Public Opinion?, ?TUPRAS?, ?Petrol-Is Union?