945 numaralı Şer`iye Sicili`ne göre Ankara`nın sosyo-ekonomik yapısı

Abstract

Tez çalışmamızın ana kaynağını, 1265-1266 (1849-1850) yılları arasında Ankara'daki şer'i mahkemenin kayıtlarını ihtiva eden 945 Numaralı Şer'iye Sicil Defteri teşkil etmektedir. 136 sayfadan ibaret olan bu sicil defterindeki tereke kayıtlarından hareket ederek Ankara'nın, o dönemdeki sosyo-ekonomik yapısını ortaya koymaya çalıştık.Şer'iye sicil defterinde tutulan kayıtlardan, Anadolu şehir ve köy yapısını ekonomik durumunu ve gelişim sürecini, sosyo-kültürel profilini ortaya çıkarmak mümkündür. 1849-1850 yıllarını ihtiva eden 945 numaralı şer'iye sicil defterinde bu yıllardaki Ankara hayatını, iş sahalarını, insanların maddi varlıklarını, miras hukukunu, gelenekleri, icra edilen meslekleri, coğrafi yer adlarını vs. bulmak mümkündür. Ancak şer'iye sicilleri ait oldukları dönemi tek başlarına aydınlatabilir demek mümkün değildir. Şehir tarihleri konusunda yapılan çalışmaların azlığına rağmen şer'iye sicil defterinin yanı sıra birbirini tamamlayan eserler ile birlikte Osmanlı şehirlerinin tarihini tam anlamıyla ortaya koymak mümkündür.Çalışmamızın giriş kısmında şer'iye sicillerinin önemi ve muhteviyatı ile kadılık müessesesi hakkında bilgiler vermeye çalıştık.Değerlendirme kısmı dört bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde; Ankara'nın genel özellikleri, tarihi yapısı ve Ankara'nın tarihteki yeri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Ankara'nın sosyal yapısı, şehirde yaşayan Müslim ve Gayrimüslim ailelerin evlilik gelenekleri evlilik sayıları, nüfus durumları, çocuk sayıları ve cinsiyetleri hakkında bilgi verdik. Üçüncü bölümde; Ankara'nın iktisadi yapısını, tereke sahibi Müslim ve Gayrimüslim ailelerin mali durumlarını ve servetlerinin dağılımını, nakit para durumlarını ve şehirde yaşayan meslek gruplarını tespit ederek ailelerin ekonomik gücünü ortaya koymaya çalıştık.Dördüncü bölümde; şer'iye sicil defterinin transkripti yer almaktadır. Şer'iye sicilinin transkriptinde orijinal belgelerdeki sayfa numaralarının eksik ve hatalı olmasından dolayı sadece belge numarasına yer verilmiştir.Şer'iye sicilinin önem ve muhteviyatı, kadılık müessesesi, Ankara'nın tarihi, mehir, narh gedik vs. ile ilgili yararlandığım eserler Bibliyografya kısmında verilmiştir.Ekler kısmında ise; transkriptini yaptığımız belgelerin on adedini örnek olarak verdik

The main reference of this study is the 945th Religious Law Judicial Record Book which contains religious court records in Ankara between 1265-1266 (1849-1850 A.D.). We tried to present the socio-economic structure of Ankara by making use of heritage records in this record book which is 136 pages. In religious law judicial records, it is possible to explore the economic situation and development process of towns and villages in Anatolia and socio-cultural profile can be obtained. It is also possible to find the life profile of Ankara, job opportunities, personal belongings of people, heritage laws, traditions, jobs, geographic names of places in the 945th Religious Law Judicial Record Book which contains recordings between 1849-1850. However, it is difficult to argue that religious law judicial records are enough to reflect the whole era alone. In spite of the shortage of the studies about the history of cities, the history of Ottoman cities can only be reflected with the use of complementary studies as well as religious law judicial records.In the introduction chapter of this study, the significance of those religious law records and its contents, and cadi (Muslim Judges) establishment are explained.Evaluation part contains four chapters.In the first chapter, Ankara?s general features, historical structure and its significance in the history are presented. In the second chapter, information about Ankara?s social structure, marriage numbers and traditions of Muslim and Non-Muslim families, population, numbers of children and genders are given. In the third chapter, Ankara?s financial structure, economic situation of Muslim and Non-Muslim families and distribution of their wealth, their cash, profession types and families? economic power are presented. In the fourth chapter, transcript of the Religious Law Judicial Record Book is given. In the transcript of the Religious Law Judicial Record Book, only document numbers are given, because the page numbers in the original documents are missing and incorrect. The studies we use for investigating the significance and content of religious law judicial records, cadi establishment, history of Ankara etc. are presented in the References chapter. Ten documents are given as sample in the Appendix part among the documents which we transcribed.