İlköğretim okulu öğretmenlerinin teftişe yönelik stres kaynakları ve stres belirtileri (Kırıkkale örneği)

Abstract

Bu çalışmada, ilköğretim okulu öğretmenlerinin (I. Kademe (1-5.sınıflar) sınıf öğretmenleri ve II. kademe (6-8. sınıflar) branş öğretmenleri) teftiş uygulamalarına yönelik stres kaynakları ve stres belirtilerine ilişkin görüşlerinin cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, mesleki kıdem, branş, teftiş sonucunda ödül alıp almama durumu, teftişten alınan puan ve sigara kullanımına göre farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini, Kırıkkale ili merkez ilköğretim okullarında görevli 1332 sayıda öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örnekleminde ise 2010-2011 eğitim öğretim yılında Kırıkkale ilinde merkezde bulunan 49 ilköğretim okulu ve bu okullarda görevli 384 sayıda öğretmen yer almıştır. Alanyazın taraması sonucu araştırmanın amacına doğrudan hizmet edecek ölçek bulunamadığı için araştırmacı tarafından iki ölçek geliştirilmiştir. Geliştirilen bu ölçeklerden; `Teftişe Yönelik Stres Belirtileri Ölçeği' üç faktörlü; `Teftişe Yönelik Stres Kaynakları Ölçeği' dört faktörlüdür ve Cronbach alfa değerleri iki ölçekte de 0.97'dir. Ölçekler yoluyla toplanan veriler SPSS 17.0 (Statistical Package For Social Science) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçeklerin yapı geçerliliği için faktör analizinden yararlanılmıştır. Öğretmenlerin cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, mesleki kıdem, alan, teftişten ödül alıp almama durumu, teftişten alınan puan ve sigara kullanımına göre farklılığın belirlenmesinde varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Katılımcılardan elde edilen veriler arasında anlamlı farklılık olup olmadığı 0.05 seviyesinde test edilmiştir. Fark yaratan grubu belirlemek için Tukey testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda ilköğretim öğretmenlerinin teftişe yönelik stres kaynakları ve stres belirtilerinde cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, eğitim düzeyi, medeni durum, alan, teftiş sonucunda ödül alıp almama durumu ve teftişten alınan puana göre anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Sigara kullanımı değişkeni açısından ise anlamlı fark bulunamamıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenler en çok duyuşsal alanda stres belirtisi gösterirken, en az psikososyal alanda stres yaşamaktadırlar. Ayrıca öğretmenler en çok kendilerini teftişe yönelik stres kaynağı olarak görürken, en az yönetici boyutundan etkilenmektedirler.

In this study, which has aimed to determine Primary School teachers? source and the symptoms of stress towards inspection, the opinions of teachers have been analyzed to determine that whether teachers opinions change or not according to these factors; sex, age, marital status, level of education, occupational seniority, the situation of being awarded after inspection or not, inspection grade and smoking. 1332 teachers who are teaching at the schools in the Centrum of the city of Kırıkkale are forming the universe of the study. The models of the study are the Kırıkkale Centrum schools in the education year of 2010-2011 and the teacher teaching at these schools. As a result of finding no suitable scale for the studies, two scales have been created by the researchers. ? The scale of Symptoms of stress towards Inspections ? which has three factors, ? The scale of Sources of stress towards Inspections ? which has four factors, and Cronbach Alfa values of both scales are 0,97. The data gathered by the researcher has been analyzed with the package program of SSPS 17.0 (Statistical Package for Social Science). Factor Analysis has been utilized for the structure validity of the scales. To determine the differences of teachers such as sex, age, marital status, level of education, occupational seniority, being awarded after inspection or not, inspection grade or smoking; variance analysis (ANOVA) has been used. Whether there is a evident difference among the data gathered from the participants or not, has been tested with the level of 0,05. To determine the group that creates difference, the test of Tukey have been applied. As aresult of the survey significiant differences have been found in primary school teachers? reasons and indication of stress related to inspection as regards to to sex, martial status, level of education, occupational seniority, the situation of being awarded after inspection or not, inspection grade and smoking. There couldn?t been found an impoartant difference from the aspect of smoking. According to results which have been gathered from the survey, teachers? indication of stres is in the affective domain at most and they stress psikosocial health at least. Also, while teachers see themselves as reasons for stres regards to inspection at most at least they are affected by administrators.